Il concetto di Dio dopo Auschwitz: Una voce ebraica by Hans Jonas

Il concetto di Dio dopo Auschwitz: Una voce ebraica Reviews

• 
  Rosanna

  Premetto d’essere ignorante. Molto.
  Che da persona molto ignorante mi avvicino ad argomenti difficili, più grandi di me, con la curiosità e il timore di una bimba che impara a muovere i primi passi nel mondo, nel mondo dei pensieri altrui nel mio caso.
  Già la domanda-titolo mi ha meravigliata e schiantata: ho dovuto leggere e rileggere.
  Quanta presunzione ho di poter capire! di volerlo fare…
  Ad Auschwitz non si morì per la propri fede religiosa, ma per il fatto di essere umani (ed ebrei e disabili e omosessuali eccetera…): la razza, solo un pretesto. E dio permise: perché? Che domanda terribile!
  L’autore prova, con la sua teologia speculativa, a dare una risposta, si aiuta con la creazione di un mito: quello dell’esser-nel-mondo di dio stesso, secondo il quale egli decise di rinunciare al proprio essere rimettendosi al caso, al rischio, al divenire…praticamente a Noi, alla Vita, alla Morte, al Male, al Dolore. Attraverso tutto ciò, la divinità esperisce se stessa, vive la propria avventura nel mondo, gli serviamo e gli serve tutto ciò che siamo, per ricostituirsi in modo sempre nuovo, sempre diverso. Che strano, questo dio: con noi egli soffre, ma non può farne a meno. Lo coinvolgiamo, lo costringiamo a prendersi cura di noi, a rischiare di perdere la fede che abbiamo in lui.
  Il Male, Auschwitz, hanno fatto perdere la fede a molti anche molti anni dopo, ma esistono solo perché dio non è onnipotente come lo immaginiamo: “non poté intervenire perché non fu in condizione di farlo” dopo aver concesso agli uomini la libertà rinunciando alla propria potenza.
  Ecco, ora dovrò rileggere “La notte” di Wiesel, per ritrovare quel bimbo sulla forca, penzoloni e agonizzante e dio con lui, per capire Jonas appieno. Ora capisco perché vi è questo episodio raccontato nell’introduzione.
  Dovrò leggere e ancora di nuovo. E dovrò pensare chi sono io stessa per sapere chi è dio?
• 
  Dimitris

  For Holocaust Memorial Day 2023
  
  Κάθε χρόνο στα τέλη του Ιανουαρίου διαβάζω ένα βιβλίο σχετικό με το Ολοκαύτωμα. Το φετινό ήταν μια σύντομη διάλεξη του Γερμανοεβραίου φιλοσόφου Χανς Γιώνας στα 80ς. Ο ίδιος είχε διαφύγει στη Μέση Ανατολή πριν τον Πόλεμο και δεν είχε προσωπική εμπειρία των στρατοπέδων μα έχασε τη μητέρα του στο Άουσβιτς.
  
  Το κείμενο ήταν πυκνό και δυσκολότατο και δεν αφορούσε σχεδόν καθόλου το Ολοκαύτωμα μα το αν ο Θεός γενικά ασχολείται με τον κόσμο που έπλασε, γιατί δεν βοηθάει τους ανθρώπους, γιατί δεν πολεμά το Κακό αν είναι τόσο παντοδύναμος. Ο φιλόσοφος φθάνει στο συμπέρασμα (αν το κατάλαβα καλά!) πως ο Θεός δεν μπορούσε να κάνει κάτι για να σώσει τον περιούσιο λαό του ή και τον υπόλοιπο κόσμο γιατί δεν είναι παντοδύναμος (!) όπως νομίζουμε. Δημιουργώντας τον Κόσμο απώλεσε συνειδητά μέρος της ισχύος Του και πλέον χρειάζεται μάλλον Εκείνος την δική μας βοήθεια (;)
  
  Εξαιρετικά ενδιαφέρουσες σκέψεις που θα χρειαστεί να διαβάσω και ξαναδιαβάσω για να κατανοήσω καλύτερα. Εξαιρετική και η μετάφραση που η γραφή της θυμίζει ελληνικά περασμένων δεκαετιών. Άρτιο πολυτονικό μέχρι υπογεγραμμένων και κορωνίδων, καταλήξεις σε «ήτα» της υποτακτικής, τριτόκλητα αρχαιοπρεπή του στυλ ἡ δύναμις, ταίριαζε στο κείμενο ομολογώ.
  
  We Remember
• 
  Φερειπείν

  Η έννοια του θεού μετά το Άουσβιτς. Μία από Ιουδαίων φωνή. Χανς Γιώνας.
  📖📖📖
  Ο κόσμος είναι δομημένος στις αντιθέσεις, τις οποίες θαρρώ πως η όλο και πιο εγωιστική μας ματιά τις οξύνει σε βαθμό που αγγίζει την τεχνιτή επιβολή τους, πέραν των ίδιων φυσικών ορίων τους. Το θέμα αυτού του μικροσκοπικού βιβλίου είναι επίκαιρο σταθερά και θα παραμείνει επίκαιρο εις τους αιώνας των αιώνων.
  📖📖📖
  Το βιβλίο αποτελεί ομιλία του Χάνς Γιώνας, ενός από τα πιο λαμπρά παραδείγματα χρήσης του οργάνου που φιλοξενείται στο κρανίο του ανθρώπινου είδους, μια πνευματική ιδιοσυγκρασία έτοιμη όχι μόνο να στοχαστεί αλλά να βάλει τα πράγματα στη θέση τους, αποδίδοντάς τους ξεκάθαρες ιδιότητες και εξερευνώντας την ουσιαστική τους σχέση με τον κόσμο, πραγματώνοντας τις ιδέες με όρους ζωής κι όχι υποθάλποντας στη θεωρία την ισχύ τους. Ο Γιώνας δεν αφήνει τις ιδέες να “μαραζώσουν” στην αφηρημένη θεωρητικοποίησή τους. Φέρνει στο κέντρο της κρίσης του την έννοια της “Ευθύνης” και μάλιστα τη συνείδηση της ευθύνης με σκοπό να την εγείρει από την ύπνωση, ώστε να προστατέψει την ίδια την ύπαρξη από μελλοντικά ολοκαυτώματα, κινδύνους που καραδοκούν περικυκλώνοντας τη δράση μας, αποστερώντας την ύπαρξη από την ολότητά, τη διάρκεια και την ποιότητά της. Στέκεται με κριτική διάθεση απέναντι στον τεχνολογικό πολιτισμό, τη σχέση του με τη φύση αλλά και την ευθύνη του ανθρώπου σε κάθε του δημιούργημα τεχνικό ή πνευματικό, κεντρίζοντας τις ευαισθησίες του αναγνώστη σε προβλήματα σημαντικά και καίρια. Με την ομιλία του χτίζει τον θεολογικό του μύθο αναζωογονώντας, μέσα από το αυστηρό πλαίσιο της λογικής του τοποθέτησης, την δύναμη της αυτόβουλης πράξης που βαραίνει ως επιλογή αποκλειστικά τον άνθρωπο, απογυμνώνοντας τις πράξεις του από την “βολική” θεϊκή επιβολή και καθιστώντας τον υπεύθυνο για τις αποφάσεις του.
• 
  Steffi

  Heute in einer Bücherkiste in der Nachbarschaft gefunden und gelesen, hab nicht wirklich etwas verstanden.😅🙈
• 
  soulAdmitted

  "Avendo definito in anticipo come 'senso' unicamente ciò che si può verificare mediante dati sensibili, tale affermazione identifica ciò che ha senso con ciò che è possibile conoscere. A questo atto di forza per definizione, deve obbedire solo chi l'ha accettato".
  
  "I tre attributi in questione - bontà assoluta, potenza assoluta e comprensibilità - sono fra loro in rapporto tale che ogni relazione tra due di loro esclude il terzo. Questo è allora il problema vero: quali sono i due concetti veramente irrinunciabili, fondamentali, per il nostro concetto di Dio?"
  
  (Una qualsiasi delle risposte possibili inaugura un percorso spirituale - ed eventualmente teologico -che oltre a non essere compatibile con gli altri è incomparabile. In Assoluto. Per l'appunto).
• 
  Maurizio Manco

  "Dopo Auschwitz possiamo e dobbiamo affermare con estrema decisione che una Divinità onnipotente o è priva di bontà o è totalmente incomprensibile (nel governo del mondo in cui noi unicamente siamo in condizione di comprenderla). Ma se Dio può essere compreso solo in un certo modo e in un certo grado, allora la sua bontà (cui non possiamo rinunciare) non deve escludere l’esistenza del male; e il male c’è solo in quanto Dio non è onnipotente. Solo a questa condizione possiamo affermare che Dio è comprensibile e buono e che nonostante ciò nel mondo c’è il male. E poiché abbiamo concluso che il concetto di onnipotenza è in ogni caso un concetto in sé problematico, questo è l’attributo divino che deve venir abbandonato." (pp. 33, 34)
  
• 
  Mz

  Τρεις θείες ιδιότητες (καταληπτότητα, παντοδυναμία, παναγαθότητα) που είναι αδύνατο να συνυπάρχουν, καθώς η ένωση των δύο αποκλείει την τρίτη, λέει ο συγγραφέας. Μια απάντηση στο παλιό "παράδοξο του Επικούρου" ύστερα από την πείρα του Ολικαυτώματος (post holocaust theology).Το βιβλιαράκι αποτελεί διάλεξη στο Πανεπιστήμιο της Τυβίγγης, το 1984.Ο Jonas, όντας Εβραίος φιλόσοφος και θεολόγος επηρεασμένος από την ιδέα του ṣimṣūm (צמצום) της Καμπάλα του Λούρια , αποκλείει τη θεϊκή παντοδυναμία, μαζί με την οποία όμως χάνεται οριστικά η πίστη στα γεγονότα της Βίβλου (ή του Ταλμούδ αντίστοιχα) και ακολούθως οι μονοθεϊστικές θρησκείες ακυρώνονται, όπως γράφει ο Σταύρος Ζουμπουλάκης, ασκώντας κριτική στον Jonas, στο δοκίμιό του "ο Χανς Γιόνας και ο Θεός στο Άουσβιτς και μετά το Άουσβιτς".
• 
  Marcus Vinicius

  Deus e o Mal
  O problema da existência do mal desafia todos aqueles que creem em um Deus que, por definição, é bondade e perfeição. Hans Jonas reflete sobre Auschwitz e suas implicações para o conceito (a ideia) de Deus. A “solução” que apresenta, a partir da especulação que faz, contribui muito para entendermos o Divino. Um exercício em teologia especulativa. A leitura deste breve ensaio enriquece a compreensão do leitor sobre os atributos de Deus e sobre a forma pela qual se relacionam.
• 
  Alice Kase

  Un livre très complexe avec beaucoup de concepts ( je pense que je vais me faire une fiche recapitulative). Il m'a permis déjà de m'intéresser à la théologie et en plus de comprendre en profondeur la perception de Dieu par la population juive ou du moins paŕ Jonas. J'aime beaucoup son hypothèse sur la question, je la trouve très réfléchie et intelligente. Je suis vraiment resté bouche bée quand j'ai enfin compris 😂.
  Enfin bref je suis très fière de m'être invité à une telle lecture !!!
• 
  moritz michael

  Very smart, very precise and thoughtful. I can't remember the last time I learned so much in 60 pages without feeling I'm ready a super difficult book.
  Some bits reminded me of the works of Dorothee Sölle. Both, Sölle and Jonas are highly recommendable for those interested in religion after the horrors of the 20th century.
  I also want to thank my grandparents from whom I received the book :)
• 
  Giada

  Largamente consigliato, soprattutto per un primo approccio all'argomento.
• 
  baat1ste

  Compliqué de juger une nouvelle conception de Dieu lorsqu’on n’en a aucune.
  Malgré les références à la tradition juive le raisonnement reste claire et simple donc facile d’accès
• 
  Rahel

  Kluge Mischung aus poetischem Mythos und weiterführenden Überlegungen:
  Jonas argumentiert gegen die Unverstehbarkeit Gottes & arbeitet stattdessen anschließend an jüdisches Zimzum eine bewusst entschiedene, begrenzte Allmacht heraus.
  
  Bezüglich der Leidfrage sicher der überzeugendere Weg.
• 
  Paola

  Filosofia teologica applicata al tentativo di ricerca di una risposta alla Domanda:
  se D esiste come ha potuto permettere l’Olocausto? e perché non é intervenuto?
  Jonas non rinuncia a cercare una risposta a una di quelle domande che kantianamente si reputa impossibile darvi risposta con il pensiero il quale viene a confrontarsi con l’intangibile e l’inconoscibile. (soprattutto per quanto é attinente al religioso)
  
  Inizia con un racconto, un myhos personale, una sua raffigurazione della genesi del mondo e dell’uomo da parte di D.:
  D che come nella teoria qabbalistica di Luria (Tzimtzoum) si “ritira”, si “ripiega” su di sé per lasciare spazio alla creazione.
  Ma Jonas va oltre lo Tzitzoum e vi aggiunge che questo “ripiegamento” implica anche un de-potenziamento, una parziale rinuncia alla totipotenza in quanto condizione necessaria affinché la creazione possa essere e divenire. Una potenza assoluta detenuta da D avrebbe come risultato il Nulla, il vuoto, così come una libertà assoluta non può essere se non si confronta con la necessità. O così come il bianco lo diviene perché confrontato con il nero.
  Dei tre attributi divini: bontà assoluta, possibilità di comprenderlo e conoscerlo e appunto l’onnipotenza, solo l’assenza di quest’ultimo può spiegare il Male che si é manifestato in tutto il suo indicibile orrore.
  La “impotenza” di D fa si che egli non decida, determini, imponga ma “partecipi” al destino della sua creazione. Ed é responsabilità dell’uomo assumersi questa condizione divina, questo agire determinato, questo potere.
  Almeno questo é quel poco che mi pare di aver capito da queste densissime paginette.
  
• 
  Clara Mazzi

  Difficilissimo commentare Jonas: o lo si contesta nel dibattito teologico- filosofico, ma non ne ho nè ragione, nè le capacità, oppure non si può fare altro che ringraziare per aver regalato del tempo per una splendida riflessione. Senza mai mettere in discussione l'esistenza di Dio, Jonas propone la seguente risposta al non intervento divino di fronte all'evento Auschwitz e alla Shoa: pur essendo Dio sofferente (e ne spiega il perché), diveniente e partecipe, nel senso che si prende cura degli uomini, delle sue creature, dal momento in cui Egli ha concesso la libertà all'uomo si è privato della potenza, pertanto Egli non è libero di intervenire ma deve continuare "con muta perseveranza la realizzazione del suo fine incompiuto."
• 
  Reinhard Gobrecht

  Auschwitz: Gott lies es geschehen.
  Was für ein Gott konnte es geschehen lassen?
  Hans Jonas malt verschiedene Gottesbilder. Einen leidenden, einen werdenden, einen sich sorgenden Gott. Im bloßen Zulassen menschlicher Freiheit liegt ein Verzicht der göttlichen All-Macht. Mit der Schöpfung gibt Gott ein Teil seiner absoluten Macht auf, die Schöpfung ist ein Akt göttlicher Selbstentäußerung. Es ist am Menschen Gott etwas zurückzugeben, dieses kann er tun, indem er darauf achtet, dass nichts seinetwegen geschieht, dass es Gott um das Werdenlassen der Welt gereuen muß.
• 
  Jean-Pierre

  Auschwitz calls into question the traditional view of God as immanent in History. If belief in God is to be saved (a postulate to which Jonas adheres), there is a need for a new myth and definition of the category of the divine. Which may seem shocking to who conceives of God as an immutable Being, objectively given; much less so to who recognizes (like Jonas) that constructing images of God is what the homo religiosus has been doing all along, and that the images must and do change in response to the human experience and predicament.