Mars and Venus Starting Over: A Practical Guide for Finding Love Again After a Painful Breakup, Divorce, or the Loss of a Loved One by John Gray


Mars and Venus Starting Over: A Practical Guide for Finding Love Again After a Painful Breakup, Divorce, or the Loss of a Loved One
Title : Mars and Venus Starting Over: A Practical Guide for Finding Love Again After a Painful Breakup, Divorce, or the Loss of a Loved One
Author :
Rating :
ISBN : 0060930276
ISBN-10 : 9780060930271
Language : English
Format Type : Paperback
Number of Pages : 368
Publication : First published February 1, 1997

Is it possible to find love again after a breakup, death, or divorce?

The end of a relationship can sometimes feel like the end of the world. Devastation, loneliness, and bitterness are some emotions that exist due to a breakup, divorce, or the loss of a loved one. But with the help of this compassionate guide, Dr. John Gray expresses that you will survive and tells you how to find love again.

While the process of healing is similar with both sexes, there are distinct differences between the ways men and women heal their bruised hearts. In Mars and Venus Starting Over, Dr. Gray offers gender-specific advice on how to:


Deal with pain
Find forgiveness
Discover the strength to let go
Rebuild confidence
Rise to the challenge of finding fulfillment again
Filled with gentle guidance, healing practices, and compassionate wisdom, Mars and Venus Starting Over will help men and women explore the meaning of loss, find their way through the healing process, and discover the secret to moving on.


Mars and Venus Starting Over: A Practical Guide for Finding Love Again After a Painful Breakup, Divorce, or the Loss of a Loved One Reviews


  • Raja

    يُعابُ على الكتاب الإسهاب والتكرار في طرح نفس النقاط، لربما كان هناك غياب للتنظيم المناسب لفصول الكتاب-وجهة نظري الشخصية-. بينما من جهة أخرى أُشيد على بعض التمارين الذي ارفقها الكاتب التي من شأنها أن تساعد في الغوص والوصول إلى الأحساس الدفين. كذلك من الملاحظ أن يكون عنوان الكتاب في الترجمة العربية (البدء من جديد) بدلاً من (عودٌ على البدء).

    يلخص دكتور جون غراي في هذا الكتاب إلى أن شفاء القلوب من ألم الخسارة (موت الحبيب، الطلاق.) ينبغي الإحساس العميق وأن تعيش أربعة مشاعر رئيسية هي (الغضب، الحزن، الخوف والأسف) حتى تتمكن بالنهاية من الوصول لذلك الشعور السامي من التسامح والسلام، حيث تنسى ألم الحب وتحتفظ بذكرياتك الجميلة مع الحبيب. لا أنسى ان الكاتب قد خصص فصلين كاملين ليبن الاختلاف بين الرجل والمرأة وما قد يميل كل منهما إلى الوقوع فيه عند التعامل مع الخسارة. إن كل التجارب الأليمة التي نسلكها في حياتنا وبالأخص الحياة العاطفية لتصب في إيجاد الشخص المناسب الذي يمنحنا ما نستحق من الحب والسعادة.

    جميل ما أنهى به الكتاب، في الحقيقة أسقط دمعة من عيني." تذَكر عند أي مفترق طرق لدى اختيارك شفاء قلبك أنك تعيد حب الله إلى هذا العالم، تذكر ان تحب ليس من أجل نفسك فقط بل من أجل أطفالك وأصدقائك وحتى للعالم، تذكر دائماً أن هناك من يحتاج إلى حبك."

    يأتي الكتاب كما تمنى الكاتب "كمعلم لإيجاد الأجوبة، وكصديق طيب رفيق سفر وكملاك من السماء ليمنحك السلوى والعزاء في أشد أوقات الحاجة، يذكرك بأن هناك من يحبك وأنك لن تنسى من الصلوات".

  • Kristen MacGregor

    I really loved the first section on how to heal your heart- the second and third sections are geared towards the different sexes about how to stop preventing new love in your life- they didn't really apply to my current situation. I do have issues that require for me to heal my broken heart and I plan on implementing several of his techniques to help me with that. The first section is a great read for anyone suffering from a broken heart- from death of a loved one, a break-up or divorce, etc.

  • Hanah

    This book was so.. therapeutic. It understood exactly what I was going through. The author himself had to endure through such a tramatic tragedy that you can't help but trust him as he eventually got out of his pit. Even though it's a "secular" book, it had profound truths.. and all truths are God's truths. The end.

  • Сhristie ♥

    Якщо коротко, книжка дієва. Можливо, злегка застаріла в деяких контекстах. Оскільки, в школі нас не вчать — ні як зцілити своє розбите серце, ні як ПРАВИЛЬНО пережити втрату і які наслідки від непережитої втрати, коли ми подавляємо свої емоції, то певні інструкції вона таки дає. Зрештою, все це з вами пропрацює терапевт, але мат частину можна підчитати.

    Основні три розділи:
    - Як пережити втрату, закінчення стосунків та розлучення теж прирівнюється до втрати (загалом про процес of healing your heart)
    - Як повертаються до любовного життя на Венері (спойлер: на Венері всьо сложно)
    - Як повертаються до любовного життя на Марсі (спойлер: he goes out and finds a woman to love him).

    Власне, перший розділ і є та мат частина, та відповідь на питання: "Чому так боляче?". А ще він містить вправи (спойлер: виконуючи їх буде ще більш боляче, cause it’s a part of the healing process, folks). Наступні два, суто щоб добити книжку до кінця.

  • Andrea

    I highly recommend this book to anyone who is going through a divorce or death of a loved one. It really helped me get my mind straight after my Ex left me.

  • Toàn Khôi

    Một tình yêu vững bền mãi mãi là điều mà ai trong chúng ta cũng khao khát. Nhưng nếu vì một lý do nào đó mà mối quan hệ tình cảm không tiếp tục được nữa thì bạn sẽ phải đối diện với một thời kỳ mới với rất nhiều xáo trộn về tâm sinh lý. Sự mất mát, đổ vỡ trong tình yêu có thể lập tức biến đổi cuộc sống chúng ta. Dù biết phải làm lại từ đầu, nhưng việc bỗng nhiên phải đối mặt với sự trống vắng trên chặng đường sắp tới khiến ta không khỏi hụt hẫng. Ta nhận thấy mình vừa mất đi điều thân quen, thiêng liêng nhất, vừa lúng túng trước tương lai không biết ra sao. Đầu óc hiện ra bao câu hỏi trong khi trái tim chứa đầy khổ đau.

    Hãy dành một chút thời gian đồng hành cùng quyển sách này và nhận ra mình cần làm gì để cuộc sống tốt hơn. Những điều tâm huyết trong cuốn Đàn ông sao Hỏa, Đàn bà sao Kim – Tìm lại tình yêu được John Gray viết ra sau hai mươi tám năm tích lũy kinh nghiệm tư vấn cho nhiều người hàn gắn vết thương lòng khi tình yêu đổ vỡ hay mất đi người thân. Dù có một cảnh ngộ khác nhau, nhưng mỗi người đều có một điểm chung là bất hạnh trong tình cảm.

    Những giải pháp đề cập trong sách từng đem lại kết quả tốt đẹp cho nhiều người, trong đó có bản thân tác giả. Những trải nghiệm trong cuộc sống giúp ông làm tốt hơn công việc tư vấn, giảng dạy, và quan trọng hơn – giúp John trở thành người chồng, người cha tốt trong mắt các con. Cuối hành trình vượt thoát nỗi đau, ông nhận ra rằng còn rất nhiều món quà đặc biệt dành cho những ai biết làm lại từ đầu và tìm kiếm tình yêu chân thực. Giống như để cho ra đời một sự sống mới buộc phải có những cơn đau chuyển dạ, đối diện với những mất mát, bất hạnh trong cuộc sống chính là quãng thời gian thử thách để tìm lại hạnh phúc ở cuối con đường. Vượt qua quá trình này, chúng ta sẽ tích lũy được vốn sống quý giá cho một cuộc đời mới. Sau một vài điều chỉnh ban đầu, mọi chuyện sẽ dễ dàng hơn, ta sẽ sớm nhìn lại và thấy rằng tất cả nỗi đau ấy chỉ còn là ký ức.

    Sách được chia làm ba phần. Phần đầu: Sao Hỏa và sao Kim - Làm lại từ đầu, đề cập những bước cơ bản trong quá trình hàn gắn vết thương đối với cả hai giới. Phần hai có tựa đề: Sao Kim – Làm lại từ đầu nói đến những khó khăn phụ nữ gặp phải trong quá trình xây dựng lại quan hệ tình cảm. Phần cuối là Sao Hỏa – Làm lại từ đầu, trình bày những thử thách nam giới thường phải đối mặt. Dù quá trình hàn gắn vết thương lòng của chúng ta là như nhau, nhưng mỗi người lại gặp phải những thử thách riêng. Điều này đòi hỏi mỗi người cần có cái nhìn sâu sắc về tình huống của mình, từ đó lựa chọn phương pháp tốt nhất cho bản thân.

    Hãy tin rằng bạn không bao giờ đơn độc, bởi cuộc sống còn bao người rơi vào tình cảnh như ta nhưng họ đã biết vượt qua. Họ đã sống để tiếp tục yêu thương. Và chúng ta cũng sẽ như thế! Đàn ông sao Hỏa, Đàn bà sao Kim – Tìm lại tình yêu là cuốn sách viết nên bằng nhiệt huyết của một con tim trăn trở luôn muốn mang đến sự diệu kỳ cho từng mối quan hệ, đồng thời cũng là món quà tác giả muốn gửi đến cuộc đời. Mong rằng nó sẽ hữu ích trong lúc bạn phải đương đầu với những vất vả của trái tim.

    Sách do First News thực hiện, biên dịch từ cuốn Mars and Venus - Starting Over, của tác già - tiến sĩ Tâm lý John Gray, phát hành tại Nhà sách Trí Việt (11H Nguyễn Thị Minh Khai, Quận 1, TP. HCM, ĐT: 8227979) và các nhà sách trên toàn quốc.


    https://firstnews.com.vn/vi/tac-pham/...

  • David

    A good book to work through issues stemming from a breakup. There is much to be said about John Gray's approach to differentiating between the way a man and woman suffer after a breakup. There's also quite a bit of exploration of family-of-origin learned behaviors that can help someone trace why the breakup occurred in the first place and how to rewire faulty thinking that doesn't serve one's search for a healthy relationship.

    That said, I am not positive that Dr. Gray's approach in writing from the male-female dichotomy is free of his own attitudes toward both sexes. I cannot recall specific passages that suggested to me that he was asserting points from an assumptive point of view based on his own experience with that particular sex. He does point out that there are aspects of both the Mars-world and Venus-world that will be relevant to someone regardless of their own gender. So, perhaps in the end my impression that he doesn't have a complete and unbiased picture of either sex is not enough of a reason to not recommend this book.

    I found this very helpful for me on many levels. I was able to see very clearly my own attitudes toward healing and recovering from a painful breakup. I realize I probably never healed from breakups that occurred many years ago. I also think there are other types of relationships, close bond friendships, that also trigger emotions that require the healing work outlined in this book. I see very clearly how the attitudes I faced growing up in a household with a very unhappy mother, justifiably unhappy, resulted in an understandably difficult situation in my adult relationships with women. If I had never read the Venus section of the book, I never would have learned exactly why I get so frustrated and defensive when a woman expresses that they are not happy or satisfied. This was a breakthrough realization for me.

    I am not completely healed from my past relationships now that I'm done with one read-through of this book. My past relationships are clouded by a haunting sense of dread in me when faced with the notion of finding love, joy, and happiness in a romantic relationship. This dread goes deeper than one or even a few lost relationships.

    This is an active book, requiring that action be taken. I will review many sections in the early part of this book to help me continue to heal. There's an excellent section called "101 Ways to Heal our Hearts," which outlines ways to remember and honor the person you loved. There are other sections encouraging remembering the good and questions for processing and remembering "hot spots" from the past. These hot spots are experiences that need healing.

    The idea of focusing on the positive and beautiful, rather than the painful and negative, is a brilliant strategy for letting go of the dysfunction that mires people in unhealthy relationships. To me, this book fits in very well with the other works I've read on enlightenment, healing, and spirituality. The book also fits well into the philosophies and concepts brought out in my counseling and 12-step work. In fact, I read this book after
    Mars and Venus on a Date was recommended by my therapist. I mentioned that title to a friend, who then suggested this book. As I felt in need of healing first, I read this book first. I will now go on to read "on a Date" and others...

  • Xjapank  TrK

    Un excellent livre sur la psychologie liée à une rupture ou un deuil. Simple à lire, ce livre vous suivra tout au long du processus de la guérison. L'étude d'une partie pour les femmes, mais aussi celle des hommes vous permettra de mettre au clair certaines choses incomprises, sur la compréhension, l'attitude, le mode de fonctionnement, de pensée du sexe opposé.
    Des exercices efficaces sont proposés également, témoignages et résultats à l'appui.
    Il répond aussi à plusieurs questions qu'on se pose dans ces situations là. Un vrai guide!

    Ce livre peut vous servir ou servir à aider une personne proche. Lorsqu'on comprend le processus de deuil de la femme ou de l'homme, il devient alors plus facile de se laisser aller aux émotions et pardonner.

    Il s'applique à la majorité des gens, mais pas au cas à part. Toutefois il permet de montrer, justement, ce que c'est que la "normalité".

    Vous n'avez pas besoin de vivre une rupture ou un deuil ou avoir un ami dans ce cas pour lire ce livre, car il parle aussi des blessures du passé, mal refermées. Vous allez comprendre d'avantage le comportement de certaines personnes blessées par le passé. Très instructif.

    Je recommande fortement.
    Un livre à garder, à lire et relire.

  • Alona

    This book is really helpful to those people who thought that there's no hope. This book taught me that to be able to move forward we should remove/unload the baggages that we carry from our past. That everything has an end. Thanks to John Gray because he continue writing such an inspiring books like this which tackles things that is happening in reality and this has been an inspiration to me to be a strong and better person... thanks you help another person to becoming a positive and ready to face every trials that comes her way... :-)

  • محمد الملا

    كعادته جون جراي فإن كتبه تتناول قضايا الرجال والنساء بطريقة عميقة وعملية وواقعية

    الكتاب مليئ بالتمارين والتطبيقات العملية للشفاء من ألم الإفتقراق عن الشريك

    الكتاب أنصح به لكل الأخوة المتخصصين في العلاج الأسري، وأنصح به لكل الذين عايشوا تجربة الإنفصال عن محبوبهم أو الإنفصال عن شريك حياة سيء

    هو بلا شك سوف يلامس الكثير من الناس، فاكثرنا بنا ما بنا من آلام لم يتم شفائها

    أعجبني في الكتاب القدرة على استخلاص الكثير من الإقتباسات


    أربع نجمات لأني لا أملك القدرة في الحكم على التمارين والتطبيقات الموجودة

  • AnnMarie Latimer

    I was surprised with how much sense this book made. It is worth the read to anyone in a relationship, struggling in a relationship or better yet; to read it before getting into a relationship. It helps you get in touch with your own personal hang ups and insight as to why you have such struggles. I really wish I had read this one years ago, it might have made a major difference in my life, it is making a difference from here on and this is good for me.

  • Revisach

    Review sách: Đàn ông sao Hỏa đàn bà sao Kim – Thấu hiểu nửa kia của thế giới

    Đàn ông thích giữ kín còn phụ nữ thích bày tỏ

    “Đàn ông sao Hòa đàn bà sao Kim” khẳng định đây là sự khác biệt lớn nhất giữa đàn ông và phụ nữ. Như bản tính vốn có, đàn ông thường thiên về lý trí, họ thường có suy nghĩ và định hướng rõ ràng trong mọi tình huống, nhưng phụ nữ thì ngược lại, họ thiên về tình cảm. Điển hình là khi đối mặt với những vấn đề, đàn ông – người sao Hỏa thích giữ kín để giải quyết và điều đó sẽ khiến anh ta thấy nhẹ nhõm hơn, còn người sao Kim – phụ nữ thì muốn được giãi bày, sự im lặng của bạn đời sẽ khiến phụ nữ bị tổn thương.

    “Một người đàn ông biết nhiều hơn về việc làm thế nào để làm vừa lòng người phụ nữ và dành cho cô sự ủng hộ sẽ khám phá ra rằng việc lắng nghe không quá khó như anh ta đã từng nghĩ. Điều quan trọng hơn là nếu người phụ nữ nhắc nhở anh ta rằng cô chỉ muốn nói về các vấn đề của mình với anh và anh không cần phải đưa ra bất kì cách giải quyết nào, nó có thể khiến anh ta thư giãn và lắng nghe tốt hơn.”

    Bất đồng ngôn ngữ

    “Ngôn ngữ của người sao Hỏa có những từ giống nhau nhưng cách sử dụng lại làm cho chúng khác nhau”

    “Đàn ông sao Hòa đàn bà sao Kim” khẳng định rằng phụ nữ thường không sử dụng cách nói trực tiếp mà thiên về lối nói ẩn dụ, cường điệu hay khái quát hóa trong giao tiếp, điều này gây khó khăn cho những người sao Hỏa vì họ cần phải có một vốn từ vựng phong phú để hiểu người sao Kim đang muốn nói điều gì. Điều ngược lại cũng xảy ra tương tự với đàn ông, sự bày tỏ của phụ nữ đôi khi khiến đàn ông khó chịu hay hổ thẹn và quy về trách nhiệm của bản thân.

    John Gray có một ví dụ điển hình cho sự lý giải ngôn ngữ của sao Kim từ một câu nói của người sao Hỏa:

    “Tôi vẫn ổn” dịch sang ngôn ngữ người sao Hỏa nghĩa là “Tôi vẫn ổn, tôi có thể giải quyết rắc rối của tôi. Tôi không cần bất cứ sự giúp đỡ nào, cảm ơn”. Không có sự giải thích này, khi anh ấy nói “Tôi vẫn ổn”, cô ấy có thể nghe thành “Tôi không có rắc rối gì cả bởi vì tôi không quan tâm” hoặc cô ấy có thể nghe thành “Tôi không sẵn lòng chia sẻ cảm xúc rối ren của tôi với em. Tôi không tin em ở đó là vì tôi”

    Phụ nữ và đàn ông thực sự khác biệt

    Hiểu được sự khác biệt là công cụ tốt nhất để có thể tìm ra điểm chung và dành được thiện cảm từ đối phương. Đàn ông thường muốn thể hiện bản lĩnh của mình qua những thứ lớn lao, trong khi phụ nữ thường để ý những chi tiết nhỏ nhặt để thể hiện sự nhiệt tình của người sao Hỏa. “Phụ nữ như những con sóng”, họ hay thay đổi, tình cách thất thường, trong khi đàn ông thường kiên định hơn.

    Bài học thực tế từ cuốn sách “Đàn ông sao Hòa đàn bà sao Kim”
    Hiểu được người khác không phải là điều dễ dàng, nhưng tác giả đã chỉ ra những phương pháp cho độc giả có thể thông qua đó tìm hiểu và quan sát để xây dựng những mối quan hệ cá nhân, trong tình yêu, cũng như trong hôn nhân.

    Bí quyết để giữ gìn sự kỳ diệu của tình yêu và hạnh phúc

    Qua phân tích của tác giả trong “Đàn ông sao Hòa đàn bà sao Kim”, độc giả có thể nhìn được tổng quát nhất nửa còn lại của mình, hiểu để không nhất thiết phải làm theo nhưng có thể tìm cách để dung hòa, từ đó mối quan hệ sẽ trở nên bền chặt hơn. Yêu thương đến mấy cũng không tránh khỏi những xung đột và cãi vã, hãy hỏi bản thân và suy nghĩ như nửa còn lại của bạn, để giãi bày, cảm thông và hàn gắn trước khi sự việc đi quá xa.

    Hành trình giải tỏa cảm xúc và vượt qua nỗi đau

    Từ “Đàn ông sao Hỏa đàn bà sao Kim”, độc giả có thể thấy rằng đổ vỡ luôn là nỗi đau lớn nhất đối với cả đàn ông hay phụ nữ. Tìm cách giải tỏa những cảm xúc tiêu cực, cảm nhận trọn vẹn những cảm xúc mà qua quá trình trưởng thành ta đã lãng quên, sẽ khiến bạn có thể chữa lành được trái tim đã bị tổn thương quá lâu, để có thể tận hưởng cuộc sống trọn vẹn hơn, sống mạnh mẽ hơn và có thể yêu thương lại một lần nữa.

    Lời kết
    “Đàn ông sao Hỏa, đàn bà sao Kim” là một cuốn sách đáng để độc giả thử đọc. Với kinh nghiệm trong cuộc sống hôn nhân và gia đình của mình, John Gray muốn gửi gắm tới mọi độc giả một cách rõ ràng và sâu sắc nhất những bài học cuộc sống mà ông muốn truyền tải. Cho những ai đang trên con đường tìm nửa còn lại có thể tìm được hạnh phúc của đời mình. Cho những ai có gia đình sẽ biết trân trọng và thấu hiểu cho cảm xúc của nhau để xây dựng một cuộc sống hôn nhân và một gia đình trọn vẹn. Yêu thương chưa bao giờ là điều dễ dàng.

  • Nina

    I was surprised by this book. I have a lot of judgment about the mars/venus dichotomy and how it prescribes certain characteristics and mentalities to men and women. HOWEVER, I found this book to be actually quite interesting. And Gray does do some work to say that men and women are often socialized into these behaviors, that they can learn from all the behaviors and that different behaviors resonate.

    Anyway - it was the first book I really read about dealing with breakups. I thought a lot about mine and it kind of made me feel less alone in how I thought about and processed my breakup. I liked the idea of thinking about things in terms of - fear, sadness, anger, sorrow, and want. Helped me put a lot of words to things that I had buried in me.

    I still can't imagine reading the original mars/venus book but this one was alright.

  • Angel Ramirez

    It’d be great if subjects like this along with finance, nutrition, self-sufficiency, etc. were widely taught at school. Is true that one is never prepared to face the loss of a loved one, a breakup or divorce but having some knowledge about the matter makes us aware that when a heartbreak comes our way there are means to deal with it more effectively.

    Among the discussed techniques in the book i found interesting the idea of not shutting down the door on those sad feelings that invade us when thinking about that past relationship or person as it create resistance, so it’s better adviced to let the door open for those emotions to flow freely without hampering the process of moving on.

  • Y Diên Vĩ

    Cá nhân mình k thấy những cuốn sách về nam nữ phương Tây sâu sắc và có tình như ở phương Đông, khá là lý thuyết. Tuy nhiên cũng có nhiều điểm trong vấn đề giao tiếp nam nữ giao tiếp với nhau mà khi người kia nói ra lại k hiểu người kia nghĩ gì. Đàn ông đưa ra những phương án giải quyết sai lầm và sự cảm thông không cần thiết, còn đàn bà thường thường đưa ra lời khuyên và chỉ dẫn khi k đc yêu cầu.
    k nên dùng từ!có thể! khi nhờ người khác mà nên khẳng định yêu cầu được giúp đỡ
    Những mẫu câu đưa ra trong sách mới máy móc làm sao
    Viết để giải toả và truyền đạt tình cảm

  • Jodi

    The book provides hope for those that have experienced loss in some way. Choosing to love again will also provide thoughts on how you can heal to really grow and find the love you seek. Love is needed and someone is looking for it so you can give it in a healthy way. This book provides a chance to heal from the past, deal with your current and have strategies moving forward for the future. There are exercises to help you gain your "mojo" back and look forward to what you can work towards.

  • Saravanakumar

    Though this book might be positioned for those who had painful breakup or loss of their love ones, it is relavant to anyone who is emotionally attached to other person.

    The author has analysed exhaustively and walks you through the complete recovery journey.

    Lovely read to know about the Mars and Venus worlds.!

  • Hachi Osaki

    Cuốn sách viết sự khác nhau rõ ràng của đàn ông và đàn bà
    Đàn ông đến từ sao Hỏa, lý trí và cần sự tôn trọng. Đàn bà đến từ sao Kim tình cảm, và quan tâm người khác.
    Cách đàn ông và đàn bà cần đối xử với nhau để giữ quan hệ tốt nhất.

  • Bev

    I bought the audio book for this as I am in the process of a divorce after 40years with my husband. I find reading difficult at the moment but I found the advice within the book quite thought provoking, certainly distracting from my painful thoughts. All in all a helpful aid to self healing!

  • Suz Davidson

    Reasonably helpful, especially in leading to more in-depth thinking and discovery.

  • Reena Rosales

    3rd Mars and Venus book I have read c/o John Gray. Couldn't ask for more. Precise with excellent recommendations.

  • Nguyễn Anh Tiến

    một quyển sách hay về tâm lý của dàn ông và phụ nữ. Tôi đã học được rất nhiều điều và hiểu được nhiều vấn đề trước đây của tôi trong các mối quan hệ

  • Linh Đào

    看到最后一张, 我想我会考虑以后该不该原谅你