| Title | : | Nezemaljski izraz njegovih ruku |
| Author | : | |
| Rating | : | |
| ISBN | : | - |
| ISBN-10 | : | 9789940360313 |
| Language | : | Croatian |
| Format Type | : | Paperback |
| Number of Pages | : | 179 |
| Publication | : | First published January 1, 2017 |
Nezemaljski izraz njegovih ruku Reviews
-
Kad bi istoričari posjedovali samo milioniti dio Jergovićevog pripovjedačkog dara, proučavanje prošlosti i uzročno-posljedičnih veza među različitim, naizgled nespojivim događajima bi bio čisti užitak. Divno je, za promjenu, čitati o svim akterima Sarajevskog atentata iz ugla čovječnosti, upoznati ih kao ljude sa svojim strastima i slabostima, naći zajedničko u životima Gavrila Principa i Franca Ferdinanda, sagledati, recimo, Ivu Andrića iz nekog drugog ugla i promišljati o tome šta bi bilo kad bi bilo,..
-
„Umislio sam knjigu, vidio joj korice, a knjige nije bilo..“
Ova knjiga više besprekorno ne izgleda. Na rubu njenih belih stranica su boje, malo zelene i plave - po ugledu na koricu, našlo se i žute. Kako sam čitala bez dodavanja šarenila knjizi, ne znam. Jedino što znam jeste da od skora to više ne umem. Sve mi je bitno i sve mi treba. Bojim se, zaboraviću lepotu neke rečenice na koju sam u knjizi naišla, ako u nju ne uperim jarko obojenu strelicu - ona će me posle podsećati na drage rečenice i/ili pasuse.
Prisloniti olovku na hartiju, koja čuva od zaborava delić tuđe mašte i dara, za mene je još uvek svetogrđe. No, kad pogledam koliko sam izlomila korice ovog mog izdanja, zaključujem (kao i kod Stajnbeka) da je to odraz višenedeljnog sporog, ali produktivnog, druženja sa knjigom. Jergovićev roman mi je dokazao da ja ne mogu protiv sebe, raspoloženje mi diktira kako brzinu čitanja tako i interesovanje za neku temu. Shodno tome, ovaj roman sam čitala polako - pamteći ono što se na času istorije tek pomenulo, ali i ono što se zaobišlo.
Na nevelikom broju strana autor je vešto oživeo istoriju. Od Gavrila do Andrića; od ideologija do ideja; od mašte do stvaralaštva; od pesme do magnum opusa; od školskih do poslednjih dana..
Istorija, odiseja svakog naroda od žive reči i trenutka u sadašnjosti do predanja i udžbenika.
Čitajte Jergovića. -
Volim da čitam o kraju devetnaestog i početku dvadesetog veka na Balkanu, pa nije ni čudo što mi se ovo dopalo. Daje drugačiji pogled na Principa, jer on nije bio samo atentator, kako se danas predstavlja: bio je, kao i svi mi, čovek, koji je imao svoja interesovanja, ličnost, ideale.
Drugi deo knjige je, zapravo, presudio ovoj knjizi i od četvorke načinio peticu. Maestralno.
Radujem se čitanju još Jergovićevih knjiga. -
Roman esej koji tematizita okolnosti sarajevskog atentata iz više uglova nam dubokoumno osvjetljava lik Gavrila Principa i učesnika u atentatu, objektivno, ne zauzimajući nijednu stranu, bez veličanja i hvalospjeva, saznajemo interesantne historijske momente, koje svojim pronicljivim jezikom pripovijeda Jergović.
Ukoliko isključivo želite saznati da li je Princip heroj ili atentator i ubica, nemojte čitati ovaj roman, jer iz njega to nećete saznati.
Komični historijski podaci o zapažanjima Franca Ferdinanda o stanju u Bosni, o okolnostima njegovog dolaska, perspektivi iz koje je Princip počinio atantat su najvrjedniji dio djela.
Bajkovite digresije kojima nas Jergović kao na Aladinovom čarobnom ćilimu vozi uzduž i poprijeko cijelog Balkana su posebna vrijednost ovog dokumentarnog djela.
Koliko god bježao i branio se, Jergović ne može pobjeći iz Sarajeva, niti istjerati Sarajevo iz sebe i zbog toga ga volim kao pripovjedača. -
Zašto su dobre ovakve knjige? Jer pričaju o stvarima o kojima se vječito laže i zamajava. Jergović, naravno, daje svoj presjek svega toga, što i ostalima otvara neke nove vidike, i pruža šansu da iste i prošire.
Nikad o Gavrilu nisam razmišljala na ovaj način, kao o nekome ko voli da čita, koga raduju neke obične stvari, koga ljute stvari koje su obične. Njega, i njegove zavjerenike, analizirao je, trudeći se da shvati njihove ličnosti, da uđe u glavu i perspektivu te družine, da njihove ideale dovede u neku razumnu ravan.
Otkrila sam ga tek ove godine, i ovo mi je treća knjiga. Volim jednostavnost i lakoću njegovih rečenica, i to što nije sklon da priču preoptereti glupostima. Družićemo se još. -
Rekoh nekad - promocije knjiga i izbor novih naslova na "šanku" biblioteke su mi jedini izleti u savremenu književnost...
Gospodina Jergovića spazih na ovaj drugi način. Da ne kažem - na šanku :)
Dopada mi se kako piše, dovoljno da poželim pročitati još nešto iz njegovog opusa.
Budući da već par meseci lagano čitam "Veliki rat" Aleksandra Gatalice, tematika sarajevskog atentata mi je i te kako legla. I učinila me još više zaintrigiranom tim gradom.
Priznajem opet (kao i u slučaju Muharema Bazdulja), nisam dovoljno potkovana znanjem iz istorije, da bih neke stvari još bolje povezala...no snašla sam se. Uostalom, ko nema vugla - gugla.
Drago mi je da smo se sreli Miljenko - kad već ne u Sarajevu ili Zagrebu, dobro je i ovako. -
OSVRT:
https://melanholicnisuncokreti.wordpr...
***
Uf uf uf, da li ću ikada doći sebi posle ovog iskustva??? -
Prvi, dokumentarni, istrazivacko poetski spis, savrsen je. Boli, tuce, tutnji, vristi istoriju, galami verzije iste, primer je kako veliki pisac ume sve pa i da sklopi remek dela od mozaika svima dostupne arhivske gradje. A posto iz Jergovica Sarajevo ne izlazi nikako, ma koliko on reci, misli i knjiga na pokusaje potrosio, taj je deo zapravo kapitalni mu omaz maglovitom gradu i njegovom cuvenom atentatu.
Drugi deo, miniromanski, onaj gde je pisac na domacem terenu, i sa tolikim kapacitetom talenta da svakako ne moz da omane, svakako je mogao biti bolji. Mada nije morao. Ima svrhu koja zaokruzuje celinu, no nema jacinu i dubinu iz koje je vristao pocetak.
Sjajna knjiga. -
“Erano già passate le dieci di sera quando a Obljaj, alla porta dei Princip, bussò un gendarme, loro parente, intimandogli di presentarsi immediatamente alla stazione di polizia di Grahovo perché "Gavro ucciso Verdinand”. Grahovo è uno dei luoghi più sperduti della Bosnia, al confine tra la Turchia ottomana e la Dalmazia veneziana, sicché ci vollero più di dieci ore affinché la notizia del terribile avvenimento di Sarajevo giungesse ai genitori. Da tempo erano state informate Londra e Parigi, gli spari di Sarajevo erano rimbombati fino in America, si stavano radunando i quartier generali degli eserciti, i telegrafi ronzavano e nei salotti e nelle corti del mondo occidentale e orientale si discuteva molto seriamente su chi fosse l'attentatore e quali i possibili motivi, quando il gendarme svegliò dal sonno Marija detta Nana e Petar, per dir loro cosa aveva fatto Gavrilo. Che cosa abbiano pensato in quel momento, se abbiano provato paura o, invece, siano stati orgogliosi - com'è stato supposto nella celebrata mitologia sugli eroi di san Vito e il loro martirio -, non lo sapremo mai.” È l’incipit, per me straordinario, del libro di Jergovich; espone subito, in una manciata di righe, il fatto, il luogo, il nome dell’attentatore, le ripercussioni internazionali, e lo fa preannunciando uno stile new journalism che viene mantenuto per buona parte del testo.
In realtà c’è molto di più. Jergovich utilizza l’episodio dell’attentato per parlare di Sarajevo di cui mette in risalto le due anime, quella cosmopolita della convivenza tra etnie, religioni e culture e quella delle paure e chiusure nazionalistiche, due anime che sfumano una nell’altra sotto i colpi della Storia. Jergovich non può non parlare del milieu culturale e dei fermenti sociali e politici, delle contraddizioni interne del potere imperiale che hanno reso possibile l’evento; e non può non correre alla Sarajevo del 1992, "La guerra a Sarajevo iniziò due volte. La prima volta, il 2 marzo, quando alcune persone con delle calze da donna in testa bloccarono tutti gli incroci sotto Marijin Dvor. In precedenza, in un criminale sabato 29 febbraio, un anziano partecipante a un matrimonio era stato ucciso a Baščaršija. Il blocco venne giustificato come protezione della popolazione serba dal pogrom. Sebbene i serbi vivessero insieme con gli altri in tutta la città, fu istituita una linea sul ponte Vrbanja e a Velešići, che avrebbe simbolicamente diviso Sarajevo fino alla fine della guerra. Non può essere, si pensava quel lunedì, è una cosa da pazzi, e sono pazzi quelli che vanno in giro con delle calze da donna in testa, perché la popolazione non approva, e non può farlo, chi potrebbe affermare che i serbi vivono di là e non di qua? E infatti non venne compresa la strategia del futuro, come in qualunque altra guerra. Da qualche parte dev'essere tracciata una linea, e ogni linea è arbitraria, come lo sono, quasi sempre, le ragioni della guerra. Ogni guerra è un affare criminale, e ogni storia basata sulle guerre è criminale. A essere criminali non sono solo le vite che la guerra ha rimodellato, creando nuove identità.
La seconda volta la guerra iniziò di domenica, il 5 aprile. Il giorno seguente avrebbe dovuto essere la Giornata della Liberazione di Sarajevo, 6 aprile. La celebrazione solenne, la posa dei fiori davanti al memoriale della fiamma eterna, i discorsi dei politici, i ricordi dei vecchi partigiani, l'assegnazione dei premi ai meritevoli...
Domenica, di buon mattino, caddero le prime granate nei pressi della stazione di polizia di Novo Sarajevo. Spararono nella città vecchia. Alla radio si sentivano i rapporti del pronto soccorso. I morti avevano ancora un nome. Così sarebbe stato per le settimane seguenti, poi i morti si sarebbero trasformati in numeri, infine in popoli. Solo i parenti sapranno ancora come si chiamavano i loro morti quando erano in vita."
Storia, memoria, romanzo, reportage, finzione e realtà si intrecciano in modo interessante, e la lettura storica che utilizza Jergovich è robusta, rigorosa e leggere
1914, di Luciano Canfora, a supporto è illuminante.
L’unico neo sta forse nel lavoro editoriale; la fitta rete di personaggi reali citata nel testo avrebbe avuto bisogno di un corredo di note conclusive per facilitare la comprensione di alcuni passaggi. -
Chi è stato morso dal serpente ha paura anche delle lucertole
La storia dell'attentato di Sarajevo è stata scritta mille volte, difficile aggiungere qualcosa.
Jergović sceglie di scrivere un'opera singolare, che mixa il racconto storico, la riflessione letteraria e la narrativa di finzione (concentrata pressochè tutta nel finale).
Sicuramente richiederebbe una buona conoscenza del mondo letterario e culturale slavo di inizio secolo, per essere apprezzato fino in fondo. Ci sono molti nomi dati per "famosi" di cui ammetto di non aver mai sentito parlare. In ogni caso, non è un ostacolo alla lettura e rimane una divagazione che ci si può limitare a scorrere rapidamente.
Il libro è molto interessante e davvero ben scritto, con una nota di particolare significato per le parti dove l'autore interpola abilmente le vicende della "Jugoslavia" del 1914 e quelle delle guerre balcaniche di fine secolo.
Nota: il titolo viene da un proverbio bosniaco, tuttora attuale viste le tensioni che, addì maggio 2022, montano nella regione -
Sarajevo brucia
Si tratta di un romanzo molto più complesso e stratificato di quanto si potrebbe desumere dalla sinossi e dal titolo italiano (“L’attentato”), titolo peraltro privo di attineneza all’originale che, traduttore alla mano, dovrebbe significare “L’espressione non terrena delle sue mani”.
In prima analisi Jergovic sembra mettere a confronto la personalità dei due attori principali di questa tragedia, l’attentatore e la vittima, il cui incontro quasi casuale e generato da una serie di fortuite circostanze, in tre secondi (come puntigliosamente calcola l’autore) è destinato a deviare il corso della Storia determinando nei quattro anni successivi la morte di 14 milioni di persone.
Il profilo psicologico e caratteriale dei due protagonisti appare quanto mai opposto, idealista e modernista il giovane Gavrilo Princip dedito alla poesia e alla letteratura, poco colto e scialbo l’arciduca Francesco Ferdinando, erede dell’Impero Asburgico per caso e per carenza di più solidi pretendenti, tutti eliminati dal fato e da circostanze tragiche che ne prosciugano la dinastia.
Seguendo un percorso tortuoso che sembra vagabondare nei retroscena della storia, il racconto prima si estende ai comprimari del dramma, principalmente agli affiliati alla “Mlada Bosna”, la giovane Bosnia, associazione di nazionalisti serbo-bosniaci nata in funzione anti-austriaca, e poi ai testimoni, tornando ossessivamente sul fatto e su tutti gli eventi che avrebbero potuto condizionarne l’esito e di conseguenza la storia dell’Europa del XX° secolo, che secondo alcuni storici inizia di fatto proprio dalla cesura provocata dall’attentato di Sarajevo.
Ma è in tutta la parte centrale del romanzo che Jergovic dilata a dismisura la narrazione trasformando il racconto in una dissertazione che chiama in causa e intreccia tutta la cultura balcanica del secolo, citando e coinvolgendo le personalità di innumerevoli artisti e letterati a me scarsamente noti, fatta eccezione per i cineasti (vi si cita ad esempio Bulajic, autore di un film sull’attentato, fino a Dusan Makavejev o Emir Kusturiça) mentre un rilievo fortemente critico è riservato al principale rappresentante della tradizione letteraria jugoslava, il nobel Ivo Andric autore di “Il ponte sulla Drina”.
Epicentro di tutto è la tragica e ribelle Sarajevo, città natale di Jergovic, luogo amato e odiato che brulica di giovani utopisti e sognatori ispirati da ideali che inevitabilmente confliggono all’interno di una società contraddittoria, eterogenea e frantumata come quella bosniaca. E le braci degli antichi conflitti (troppi popoli, troppa intolleranza, troppe religioni in un unico territorio) sembrano pervenire fino ai giorni nostri nella ricorrente esplosione di rancori mai sopiti e di una violenza che sembra connaturata a questa terra martoriata.
Lo stile di Jergovic mescola vari registri, dalla narrazione tradizionale al flusso di coscienza, dal saggio storico all’opuscolo polemico, stravolgendo ogni volta il punto di vista e costruendo un’opera di non facile lettura, densa di connotazioni sperimentali e di sapori eccessivi, tipicamente balcanici. -
Znao sam da će mi se ova knjiga dopasti odmah po čitanju prve rečenice, u kojoj je "Gavro ubio Verdinanda".
Kakav je samo Jergović majstor. Neverovatno je šta je sve taj čovek uspeo da spakuje na svega 180 strana, i da takvu jednu temu, kakva je atentat iz 1914. i njegov odjek i posledice, učini tako pitkom da ti dođe da progutaš knjigu.
Na momente pomisliš da čitaš o ovom ratu iz devedesetih, ili o današnjem vremenu i odnosima na ovom našem malom prostoru, umesto o početku XX veka, pa se zagrcneš kad pomisliš koliko se stvari nisu promenile za ovih sto i kusur godina.
Stvarno je majstor ovaj Jergović. -
Nezemaljski izraz njegovih ruku je hronika Sarajevskog atentata sačinjena iz dva dijela.
Prvi i veći dio - Atentat, obrađuje okolnosti pod kojima se dogodio atentat (događaje prije, tokom i nakon atentata) i obuhvata mnoge glavne i sporedne učesnike, porodicu Gavrila Principa, dešavanja na austrijskom dvoru, uključujući i privatni život prestolonasljednika, kao i brojne druge ličnosti tog doba (poput Ive Andrića), a koje su na neki način bili povezane sa događajem koji će, prema istorijskim udžbenicima, dovesti do Velikog rata i promijeniti kartu svijeta.
Drug dio - Razrada, i meni mnogo ljepši dio ove knjige, govori o početku rata iz ugla troje ljudi različite vjere, nastanjenih u vječno podijeljenom Sarajevu, o njima i nama i onima, a najviše o tome kako se biva čovjekom. -
Prvu knjigu u 2019. pročitala sam za jedno popodne, na kauču. Ovo nije (samo) priča o atentatu 1914, već o jednoj epohi i nestanku jednog grada u njoj, pa mislim i da je nije bilo moguće ispričati bez silnih, baš jergovićevskih, digresija i komplikovane, uzbudljive, tragične mreže ljudi i sudbina u čijoj je sredini mitsko biće Sarajevo. Sve što Jergović napiše za mene je sjetno, ali nisam sigurna da li je to do njega, do tema o kojima piše, ili do mene.
-
Nakon što sam je, u maju ove godine, kupila u knjižari u Novom Sadu i potrudila se da je, gotovo pred samo zatvaranje i odlazak pisca, snabdijem njegovim potpisom, odložila sam je, igrom slučaja, na policu gdje je strpljivo čekala da dodje trenutak da bude pročitana. A pročitala sam je zaista u jednom dahu.
Istorija me, zaista, nikada nije nešto posebno privlačila, kao predmet u gimnaziji bila je na posljednjem mjestu na mojoj listi interesovanja, ali za divno čudo, čitajući stanice ove knjige, vraćala sam se u mislima u školsku klupu, na čas istorije i ponovo slušala ‘dosadnu Tirovićku i njenu još dosadniju istoriju koja nikome ništa ne koristi’. I zaključila, izmedju ostalog, da je žena, u stvari, odradila svoj posao kao rijetko koji profesor!
Piščev način izlaganja me je oduševio; lakoća kojom čitaoca nosi u neke prohujale dane zaista je izvanredna. Iako me je na momente iritiralo to što u prvom dijelu knjige, nakon dugog izlaganja pisanog na hrvatskom jeziku, u rečenici iznenada iskrsne ‘mart’ umjesto ‘ožujka’ (koji se na prethodnim stranicama propisno koristio), ‘april’ umjesto ‘travnja’ ili, pak, pridjev ‘direktan’ izroni umjesto ‘izravan’ - kao i slične omanje jezičke omaške - to sam piscu (ili njegovom lektoru) istog trena ‘oprostila’ kada sam počela čitati drugi dio knjige. Jezik, način izražavanja, lakoća pripovijedanja - pa, mjestimice, čak i humor, onaj istančan, sarajevski, oduševljavali su me svakom novom rečenicom i imala sam osjećaj kao da šetam ulicama grada i posmatram ljude koje pisac opisuje. Kao da ih, sve do jednog, nekim divnim čudom, ponovo vraća u život. Genijalna knjiga! -
Sjajan prikaz Sarajevskog atentata i posledica iz mnogo uglova, izuzetno dubokoumno i pronicljivo. Drugi deo posebno dobro poetnira i Andrićevski sagledava večita previranja i tegobe života na ovim prostorima, prikazane na sarajevskoj pozornici.
“Oni će svoj rat ozgubiti, ja sam u svome već pobijedio. Ostao sam da čuvam Besarovića dućan, jer nisam mogao podnijeti da se tako po čaršiji razbijaju dućani, i ja sam dućan sačuvao. Što će dalje biti, to je u Božijim rukama. Ali što god bude ja znam zašto sam ovo činio. Oni za sebe isto ne mogu reći. Ni zašto su išli u rat, ni za koga su ginuli, ni zašto su razbijali dućane. I još gore, zašto su mirno gledali razbijanje? Ja nisam mogao mirno gletadi, pa me je Bog nagradio. Čime? Time da jednim okom vidim bolje nego oni sa dva.”
“Nekada smo bili ljudi, sada smo epohe.” -
Ojej, nie umiem dać mniej niż pięć, chociaż to nie tak, że całość była na pięć. Bardzo mi się podobała część pierwsza, ta myślowa plątanina, a co by było gdyby, potem powrót do wątku i znów gdybanie. Przypomniałam sobie sporo nazwisk, poznałam nowe, pamiętałam stare, ale nie mogę sobie przypomnieć, kim byli ci ludzie ani jaka była ich historia i w takich chwilach szalenie tęsknię za tym zanurzeniem w Bałkanach, jak te 10+ lat temu. Czasem byłam trochę znudzona, muszę przyznać, ale też cieszę się, że poznałam trochę poezji bałkańskiej, od której zawsze stroniłam (od poezji w ogóle stronię, nie tylko bałkańskiej), a tu się okazuje, że Ivo Andrić jest nie tylko wybitnym prozaikiem, ale też poetą.
No. A potem przyszła część druga, a to już nie była nieco fabularyzowana literatura faktu, tylko proza i to jaka wspaniała, jak bardzo bym chciała więcej tego przeczytać i chcę coś od Jergovicia o Sarajewie 1914 albo w jakimkolwiek innym czasie (tak, tak, już lecę do Sarajewskiego Marlboro), tylko żeby to miało przynajmniej z 500 stron.
"Skończyło się lato 1914 roku! Jak je ludzie zapamiętają, nie mam pojęcia - ja wolałbym go w ogóle nie pamiętać. Nie dość, że zginęli Ferdynand i Zofia, to jeszcze tego samego dnia straciłem Marę. Potem tłum się wściekł, podniósł rękę na Serbów, uznając ich za winnych zbrodni, a ja poszedłem za nim. Porwała mnie fala, jakbym wpadł do wezbranej, wzburzonej Bośni. A przecież nie umiem pływać." -
По мени, највећи квалитет овог Јерговићевог дела је то што причу о атентату у Сарајеву доноси из неког другачијег угла. Иако се говори о једном од најзначајнијих историјских догађаја у 20. веку, нема превише датума и чињеница које су мање/више познате свима, већ се главни фокус ставља на оно људско што се налазило у учесницима Сарајевског атентата.
Ја сам уживао читајући ову књигу, верујем да ће се допасти свима који воле да читају о том периоду. -
Sjajno poentiranje, dirljiva veza između istorije i stvarnosti, politike i ljudskosti. Poslednji deo romana, nazvan Razrada, je maestralan. Jergovićeve namere su uvek čestite.
-
Ovo je delo koje bi trebalo da se uvrsti u svaki vid lektire!
-
Oj, Sarajevo!
Jedna krajnje čudna knjiga, ne može se nazvati ni romanom, a ni udžbenikom?
Šta god da je, odlična je. Uspeo je Jergović da kroz priču o atentatorima, Franji i Sarajlijama provuče svoj autentični stil.
Još se dalo mnogo toga naučiti.
Možda ono najdraže što sam, po nekom svom ličnom zaključivanju, utvrdio: sve ovo danas, ova larma i pomama nekoliko naroda koji su, do pre ne previše davno, bili jedan, mnogo je starija od mene i, eto, generacije moje babe. Ti neki koreni podele i nacionalizma, domobranstva, „naših" i „njihovih" traju mnogo duže od Vučića, Dodika, Mladića, Izetbegovića, Tuđmana, Miloševića i cele te bagre. Nismo mi nikad bili slobodni spoljnog faktora, a bestragija kakav je Balkan – zbog toga su nam drugi i svirali šta ćemo i kako ćemo.
Ali, eto. Živeo Gavrilo Princip.
Najveći najmanji čovek srpske istorije.
Branio je on i Bosnu i Srbiju i Bosance i Srbe i pravoslavce i muslimane. Zalagao se za to jugoslovenstvo koje je, decenijama kasnije, spalilo samo sebe.
Sjajna knjiga.
Čitajte Jergovića. -
Sviđa mi se Jergovićeva proza, njegov stil je vrlo prozaičan. Ovo je knjiga o sarajevskom atentatu na austrougarskog prestolonaslednika i njegovu ženu, ali je i puno više od toga. Pre svega je hronika jednog davnog vremena, ali uz poveznice sa ne baš tako dalekom prošlošću, a poveznica je grad Sarajevo i njegova raja.
Knjiga ima dva dela. Prvi je „Atentat“ i više je kao dokumentovana razrada samog atentata, uz dosta istoriskih podataka iskopanih iz raznih arhiva i biografskih knjiga pisanih o atentatu. Sledimo priču o direktnim učesnicima – tu je pre svega Gavrilo Princip, zatim Nedeljko Čabrinović, Muhamed Mehmedbašić, Miloš Vidaković , Danilo Ilić, Dragutin Dimitrijević Apis, ali i sam Ferdinand i njegova žena Sofija. Izvanredne paralele, male i veće digresije, pa uleti i pišćev profesor Predrag Finci koji je glumio Principa, prodefiliraju i Ujević i Andrić, tako sve upetljano, a u samom centru jedan grad, i tada, i sada. I naravno, one digresije i poveznice sa ratom iz devedesetih...
Meni je ipak draži onaj drugi deo, „Razrada“, sa svojim običnim sarajevskim protagonistima koji nisu bili direktni učesnici u atentatu, ali im je taj događaj uticao na svakodnevicu i možda čak izmenio životni tok. To je priča o osećaju krivice, ali i praštanju, o osećaju pravde i ljubavi. Tu je Jergović neprikosnoven! Tri različite perspektive (ispričane u prvom licu) koje se nadovezuju i upotpunjuju, maestralni završetak knjige.
A za naslov dovoljno govori citat iz knjige: >>Evo kako je Werfel (u Dedijerovu prijevodu) vidio Nedeljka Čabrinovića: „Nezemaljski izraz njegovih ruku ja ne umem da opšiem.“<< -
Na kraju, Jergoviću bih pripisala skoro ono isto što je i on Andriću - da se ne može pobeći od onog iracionalnog i turskog koliko god ponekad pokušavali.
Prikazivanje Principa i mladobosanaca pre svega kao ljude sa svim svojim osobinama zbog kojih su i leteli i padali, ponekad se činilo umirali za ideale, a možda ipak samo bili marionete nekih predstava mnogo većih nego što se može zamisliti.
Fenomenalne pripovedačke sposobnosti Jergovića potpiruju maštu i vraćaju u to doba kao da je od atentata prošlo samo nekoliko meseci, a ne više od veka. -
L'attentato di Jergovic è stata una lettura... strana, particolare. Che, tutto sommato, non consiglierei.
Ha un approccio estremamente letterario, ripercorre la vita dei protagonisti, dei congiurati e dell'arciduca, continuando a saltare di palo in frasca, ricollegando personaggi e nomi (che essendo slavi e quindi con poca familiarità con essi, non facevano altro che creare confusione) in un flusso che ha molto piu del poetico che del narrativo e divulgativo.
La poesia ricopre un aspetto centrale, essendo gli attentatori raccontati come figure romantiche, legate a un mondo di poesia e letteratura. E qui sorge un altro problema, dato il contesto e le origini dell'autore si parla di letteratura slava, il che non fa altro che aumentare il senso di non capire ne il cosa ne il perchè di ciò di cui l'autore stia parlando.
Lo stile è quasi poetico, estremamente letterario, con una narrazione che continua a saltare di aneddoto in vicenda cambiando continuamente personaggio.
Questo per l'80% del libro. L'ultimo 20% diventa un racconto con punto di vista focalizzato su tre personaggi, abitanti comuni della sarajevo del 1914 che vivono i giorni e le conseguenze di quanto successo in quel giorno di giugno. Il ritmo e lo stile di quest'ultima parte hanno un'ottima resa, avvincente, profonda. Peccato che per leggerla mi sia dovuto subire tutto il resto del libro.
Che poi ok, arrivo da mesi in cui la narrativa che ho letto è stata quasi esclusivamente narrativa immersiva, quindi l'impatto con questo titolo è stato particolarmente violento anche per questo motivo, ma qui, a mio avviso la resa finale non è sufficiente.
Non è buona narrativa e non è nemmeno buona divulgazione o saggistica. È na robba. Interessante ma non lo rifarei -
Sticajem okolnosti poslednjih par godina čitam uglavnom engleska izdanja, i u zaostatku sam sa domaćom književnošću. Ne samo književnošću kao takvom već neminovno i “domaćim” temama. Mlada Bosna spada u moje opsesivne teme o kojima čitam sve što mi dođe pod ruku, međutim ova knjiga mi je iz gorepomenutih razloga promakla. Makar se i nedavno povodom stogodišnjice Velikog rata pojavilo više izdanja o ovoj temi, “Nezemaljski izraz njegovih ruku” je iz više razloga jedinstven i neuporediv. Zasnovan na istoriografiji, prije svega Dedijeru, ovaj roman odlazi korak dalje prema fikciji, zamišljajući dijaloge, unutrašnje monologe i trvenja glavnih junaka noć pred pucanj. Osim što je očito roman o Mladoj Bosni, on je prije svega i roman o Sarajevu kao vječnoj temi ovog autora, ali i o Bosni, Srbiji, Hrvatskoj...Promišljeno je o temi iz svih uglova, i iz Kraljevine, i iz SFRJ, sa toliko referenci za koje nikad nisam čula, od Sidranove pjesme do Miloša Vidakovića, ovo je prije svega jedan pošten i sveobuhvatan ogled. Ovo nije samo dokumentarni tekst, niti zbirka eseja, već i skica i na kraju i kratki roman o srpskoj porodici Besarević koja u Sarajevu živi posljedice atentata. Koliko je Jergović lijepo opisao Sarajevo, nadati se je da će Sarajevo, današnje ili neko drugo, znati cijeniti sve te retke sa posvetom. Od mene kapa dole za majstorstvo.
-
Generaliu Alexanderu Brochu, vojnom savjetniku i najutjecajnijem čovjeku iz političkog okruženja, objašnjavao je kako da rješava bosansku identitetsku aporiju:"Prvo ih treba sve- pravoslavce, muslimane i katolike- strpati u isti kotao, a zatim pustiti da katolici isplivaju na površinu." Ovakav nadvojvodin stav bio j u suštinskoj suprotnosti s austrougarskom politikom u Bosni nakon okupacije 1878, koja je vodila društvenoj modernizaciji i svojevrsnoj socijalnoj, vjerskoj, pa i građanskoj emancipaciji pripadnika svih konfesija...
Нећу овде навести цео пасус, већ ћу издвојити само део реченице где пише да је Ф.Фердинанд на Србе гледао са комбинацијом презира и потцењивања, питајући се шта ће Срби у Босни? Као што су Алжирци у Алжиру, на пример. И, где је уопште та Србија, и зашто о њој треба водити рачуна...
Драго Иблер је писао:"Треба живјети животом свога доба. Треба стварати у духу свога доба."
Те ноћи смо нсс двоје остали сами. Мајка у својој соби, о своме послу и јаду, не зна ни шта се збива около у свијету. Оца нема одавно, на вријеме је несретник умро.
Не, није ми он никада био пријатељ. Ни мени, ни Мари. Али тек када је он и отишао у рат, осетили смо колико смо сами. РАСУЛО СЕ САРАЈЕВО, АЛИ НЕ ТАКО ШТО СУ ЈЕДНИ ПОШЛИ У РАТ, А ДРУГИ СЕ СКЛОНИЛИ НА СИГУРНО; НЕГО СЕ РАСУЛО ТАКО ДА ВИШЕ НЕ ПОЗНАЈЕШ ОНЕ КОЈЕ СИ ЦИЈЕЛИ ЖИВОТ ПОЗНАВАО. ЗАБОРАВИО СИ ИХ И ОНИ СУ ЗАБОРАВИЛИ ТЕБЕ. И сад си у најтуђинскијој туђини које на свијету има.
И док се питаш како се све то догодило, само те гори очај хвата... -
Finito con fatica libro interessante, non solo per la cronaca dell’attentato, quanto soprattutto per l storia di quelle terre , dalla fine dell’impero austroungarico, causa Grande Guerra e il consolidamento delle varie etnie, che, ho scoperto, sono sempre esistite. La Jugoslavia di Tito, é stato un assembramento di passaggio, ma i realtà, Serbi, Bosniaci e Sloveni sono sempre stati popoli diversi, per religioni e costumi e sono sempre stati gli uni uni contro gli altri.
Comunque un libro di difficile esportazione internazionale, troppi …. Evic…… ovlc……. Ivic……. Sconosciuti personaggi a me.
Fosse stato lungo la metà, per un pubblico non “locale” , sarebbe stato piu scorrevole. -
Ne mogu knjizi dati ocjenu jer mislim da je dobra, mjestimice odlična; tema je zanimljiva i sviđa mi se stvaranje neraskidive spone između prošlosti i sadašnjosti, ideja da u Sarajevu svaki dan Gavrilo Princip ubija Ferdinanda i Sofiju. Knjiga je zanimljiv esej o stanju stvari, o gotovo vječnom stanju stvari, mijenjaju se lica, ali likovi su isti... Međutim, unatoč svemu tome, stranice su mi se nekako vukle i teškom mukom sam se natjerala da je dočitam. No drago mi je da jesam, posebno stoga što mi je zadnjih četrdesetak stranica, ili Drugi dio, zapravo najzanimljiviji i najviše mi je dao.
