Freedom or Death by Nikos Kazantzakis

Freedom or Death Reviews

• 
  Ahmad Sharabiani

  Ο καπετάν Μιχάλης = Captain Michalis = Freedom or Death, Nikos Kazantzakis
  
  Captain Michalis is a 1953 novel by the Greek writer Nikos Kazantzakis. It is known as Freedom and Death in the United Kingdom.
  
  The book deals with the rebellion of the Cretans against the Ottoman Empire in 1889. It is thought that the book's title honors Kazantzakis' father Michalis Kazantzakis, by whom the writer was inspired. The word Captain is not used in its naval rank sense, but as the title of leader of Guerilla group (the writer's father Michalis Kazantzakis was a leader of such a group, hence the title. Kazantzakis says this in his book "Report to Greco").
  
  تاریخ نخستین خوانش: بیست و نهم ماه اکتبر سال2009میلادی
  
  عنوان: آزادی یا مرگ؛ نویسنده: نیکوس کازانتزاکیس؛ مترجم: محمد قاضی؛ تهران، خوارزمی، سال1362؛ در730ص؛ موضوع: داستانهای نویسندگان یونان - سده20م
  
  رمانی از «نیکوس کازانتزاکیس»، نویسنده یونانی، که در سال1950میلادی با عنوان اصلی «کاپیتان میخالیس» نوشته و در سال1953میلادی در «آتن» منتشر شد قهرمان اصلی کاپیتان یا پهلوان «میخالیس»، از بسیاری جهات پدر خود نویسنده را به یاد می‌آورد، خیالبافی افسانه‌ وار و سرگذشت واقعی پی در پی به هم می‌آمیزند؛ نویسنده در فصلهای نخست کتاب دیگرش، با عنوان: «نامه به ال گرکو» نیز، چهره این مرد عبوس، ساکت، خشن و سازش‌ ناپذیر را، که حتی ترس و وحشت را در میان خانواده خود، حکمفرما می‌ساخت، مجسم کرده است؛ در این کتاب «آزادی یا مرگ» که در آن داستان دو شورش «جزیره کِرت» را، در سالهای1889میلادی و سال1897میلادی، بر ضد ترکان «عثمانی»، یکجا درهم آمیخته است
  
  پهلوان «میخالیس» به عنوان مظهر شورش و قیام، در برابر آنچه انسان را زجر میدهد، و زندگی او را به صورت سرنوشتی ساده، و بی‌اهمیت درمیآورد؛ نمودار می‌شود؛ در این داستان، نیروی اشغالگر، همسر و حتی خانواده، هر کدام مانع آدمی، در راه نیل به آزادی هستند؛ از اینرو، پس از کشتاری که «ترکان» از مسیحیان شهر «کاندی»، در «کِرت» می‌کنند، پهلوان «میخالیس»، یکی از نخستین کسانی است، که راه مبارزه ی پنهانی را، در پیش می‌گیرد، و آخرین کسی است، که در آنجا، با رد هرگونه سازش، و هرنوع تمکین، جان می‌سپارد؛ او در آخرین مأمنی که در آن پناه گرفته است، در حالیکه سلاح به دست دارد، و گروهی از فداییان دور و برش هستند، کشته می‌شود؛
  
  در اطراف این قهرمان، گروهی از «کرتیان»، جنگجویان و مبارزان شرکت کننده در شورشهای گوناگون، راهزنان، دزدان دریایی، چوپانان، دهقانان و رؤسای خانواده هستند، که همگی حقیقتی ساده و کلی را، شعار خود کرده‌ اند، و آن این است: «به هیچ قیمتی نباید به آنچه شأن و شرف آدمی را پایین می‌آورد تسلیم شد، بلکه باید مبارزه کرد، و برای زنده باد آزادی، مُرد»؛
  
  در این جهانی که آداب و رسوم کهن، بر آن حکمفرماست، بزرگمردی همواره دوش به دوش شجاعت روان است؛ «سیفاکاس» پیر، پدربزرگ پهلوان «میخالیس»، مظهر آن دنیای کهن است؛ مردی است با برتریها، و منشهای استوار، که در او جوانمردی، گویی جزء جدایی‌ناپذیری از خشونت، و شجاعت است، کتاب، برای نویسنده بازگشتی به سالهای کودکی خویش است، در مورد شورش «کرتیان» بر «ترکان عثمانی»، بیان‌ کننده ی حکمتی است، که نویسنده پیشتر در سال1927میلادی، در نخستین اثرش با عنوان «ریاضت» ستوده بودند، و آن این است: «فضیلت مبارزه کردن برای آزادی والاست، چندان که برای خود آزاد بودن چنان نیست.»؛
  
  تاریخ بهنگام رسانی 18/12/1399هجری خورشیدی؛ 14/12/1400هجری خورشیدی؛ ا. شربیانی
• 
  Giannis

  «Η Κρήτη δεν θέλει νοικοκυραίους, θέλει κουζουλούς. Αυτοί οι κουζουλοί την κάνουν αθάνατη».
  
  Όταν ξεφύλλιζα τις πρώτες σελίδες του "καπετάν Μιχάλης", αναρωτιόμουν εάν θα κατάφερνα να το ολοκληρώσω και εάν "ήταν για εμένα". Ήταν όπως βλέπετε, το πρώτο βιβλίο του Καζαντζάκη που αποπειράθηκα να ξεκινήσω και είχα πολλές αναστολές. Δε θα πω ψέμματα, τα ίδια συναισθήματα εξακολουθούσαν να με συντροφεύουν για τουλάχιστον 100 σελίδες. Από ένα σημείο όμως και μετά, όλα άλλαξαν. Η "δύστροπη" γλώσσα και ο τρόπος γραφής του Καζαντζάκη, αφομοιώθηκαν και μέσα από τις σελίδες του πονήματός του, ταξίδεψα στο παρελθόν του τόπου μου, της λατρεμένης Κρήτης. Ένα κόσμο τόσο διαφορετικό και ας έχουν περάσει μόλις ένας αιώνας (και κάτι). Ένας κόσμος όπου οι άνθρωποι γεννήθηκαν, έζησαν και πέθαναν με ένα μόνο όνειρο. Την ελεύθερη Κρήτη και την Ένωση με τη μάνα Ελλάδα. Αυτό το όνειρο, επηρέαζε σε τρομακτικό βαθμό την συμπεριφορά των ανθρώπων και την καθημερινότητα τους και για αυτό φαντάζει τόσο "μακρινό" παρελθόν.
  
  Οι χαρακτήρες ήταν εξαιρετικά γραμμένοι και τόσο διαφορετικοί μεταξύ τους. Το μόνο κοινό τους γνώρισμα ήταν η τιμή και η αγάπη τους για την Μεγαλόνησο. Αυτή η τιμή τους όμως πολλές φορές τους έφερνε προ τετελεσμένων και αντιμέτωπους με μερικές δύσκολες καταστάσεις. Η συνύπαρξη με τους Τούρκους ήταν πολλές φορές "ειρηνική", αλλά μέσα τους οι Κρητικοί δεν άντεχαν να κυβερνιούνται από Σουλτάνο και για αυτό οι επαναστάσεις ήταν συνεχείς κάθε 10, 20 χρόνια. Μέχρι μία καινούργια γενιά να γεννηθεί και να ακολουθήσει τα χνάρια των προγόνων στα βουνά και την επανάσταση. Έτσι και εδώ, ο καπετάν Μιχάλης και οι υπόλοιποι συντοπίτες, προσπαθούν να κάνουν περήφανους τους ήρωες του Αρκαδίου. Είτε τα καταφέρουν, είτε όχι, πρέπει να προσπαθήσουν γιατί ένα πράγμα είχε σημασία. Ελευθερία ή θάνατος!
  
  Το καπετάν Μιχάλης, με γέμισε περηφάνια, θλίψη, πόνο, αγωνία και αμέριστο σεβασμό για ανθρώπους που δε γνώρισαν ποτέ την ελευθερία, μα αγάπησαν την πατρίδα τους περισσότερο από όσο εμείς θα μπορούσαμε να ονειρευτούμε ποτέ. Μακάρι στα δύσκολα, να έχουμε έστω και το μισό θάρρος του...Τίτυρου!
• 
  Tahani Shihab

  رواية الحرية أو الموت للكاتب نيكوس كازانتزاكس
  
  ملحمة تاريخية عن كفاح الشعب اليوناني في جزيرة كريت المطالبين بحرية الإستقلال من حكم العثمانيين “الأتراك”.
  
  
  تذوق طعم الدم في لسانك وتسمع صرخة الأضلاع وهي تنزف عندما تقرأ هذه الرواية، تشاهد الرؤوس المقطوعة وهي تتدحرج بين الرمال والأجساد المصلوبة فوق جذوع الأشجار .. تستنشق عبق الريحان فوق جثث المسيحيين وعبق المسك الذي يفوح من بين ثنايا جلود الأتراك.
  
  
  تلمس إنحياز الكاتب نيكوس كازانتزاكس لأصله ولأهل بلدته اليونان، لكنه استطاع أن يكتب أدق تفاصيل الحياة عن تلك الحقبة التاريخية في المجتمع الكريتي بين المسلمين والمسيحيين في “ميغالو كاسترو” .. عاداتهم، تقاليدهم، تناقضاتهم معاناتهم في التعايش مع بعضهم البعض .. عدم إهتمام القوى الكبرى في نجدتهم من براثن المستعمر العثماني لأجل مصالحهم العليا .. كفاح الشعب الكريتي للحرية .. الشِعار الذي كتبه الكابتن “سيفاكس” الذي تعلم الكتابة وهو في سن المائة ليكتبها على الجدران والكنائس “الحرية أو الموت” لتبقى ترددها الأجيال بعد موته إلى أن تنال كريت استقلالها والذي حمل راية هذه الكلمات إبنه البطل “ميخايليس” الذي رفض عرض الأتراك بعدم التعرض له لو استسلم فاستمر في القتال مع حفنة من المتمردين الذين آمنوا بحرية كريت إلى أن أصابته رصاصة استقرت في فمه وهو يصرخ “الحرية أو …”
  
  رواية كُتبت عن كفاح شعب كريت لنيل الحرية وكأنها كُتبت اليوم عن شعوب تناضل لتنال الحرية .. تكتشف أن القوى العظمى الذي خذلت شعب كريت في الماضي هي من تخذل الآن الشعوب الصغيرة بالتخلّي عنها لأجل مصالحها العظمى.
  
  
  مقتطفات من الرواية ..
  
  
  فلنغمض عيوننا. فإن من مصلحتنا أن نفعل ذلك. نحن إن بادلنا ضربة بضربة مثل الخنازير فسوف نضيع .. إن تناطح الخنازير ينقلب في النهاية إلى مأساة.
  
  سل الأشجار والزروع .. أتراها تريد مذبحة؟ كلا .. إنها تريد السلام.
  
  ربما تلومني وتقول: “أنت تصرخ ولا فائدة ولا من مجيب” ولكنني أقول لك إن الصرخة لا يمكن أن تضيع هباء .. فالصوت يسبق الأذن التي تسمع .. والأذن لم تخلق إلّا لتسمع النداء والصراخ يا سيدي.
  
  إنني أصبح حراً حتى في رق العبودية حين أستمتع بحرية المستقبل .. حرية الأجيال القادمة، وعندما أقاتل في سبيل الحرية طوال حياتي فإنني سأموت إذاً رجلاً حراً.
  
  إن الدماء لا تغسلها المياه يا أمي، بل تغسلها دماء مثلها.
  
  ارفع راسك أيها المسافر واشرب ـ حتى الدجاج يرفع رأسه عندما يشرب ويشكر الله على نعمته.
  
  إن الحرية ليست أبداً كعكة تهبط إلى أفواهنا من السماء فنبتلعها .. ولكن الحرية قلعة لا بد من أن نقتحمها بأسيافنا. إن الذي يتلقى حريته من الآخرين يظل عبداً إلى الأبد.
  
  الحرية بذرة و هذه البذرة لا تنمو بالماء و إنما بالدماء وحدها تنمو و تترعرع.
  
  إن ذبابة ذات إصرار وعزيمة تستطيع أن تصبح في قوة ثور. إن الرجولة هي الروح وليست الجسد.
  
  هل هناك عدالة في أي بقعة فوق هذه الأرض؟
  بل هل هناك رحمة؟
  أم أن العالم كله لا يعرف الرحمة؟
  
  دودة تنهش في لحمي يا أخوتي، إني لأستعرض حياتي وأنظر إلى موتي .. وأظل أفكر: من أين جئنا يا أولادي وإلى أين المصير؟ .. تلك هي الدودة التي تنهش في لحمي.
  ألم يفكر واحد منكم في هذا من قبل؟ ألم تضايقكم هذه الدودة أبداً؟
  
  لقد فتح الباب المغلق وانطلقت الأرواح الشريرة خارجة .. أنت أردت أن تراها وأن تسمعها .. :من أين جئنا؟” هكذا سألتني. لقد جئنا من باطن الأرض يا كابتن سيفاكس. “وإلى أين نمضي؟” هكذا أيضاً سألتني. نحن نمضي إلى باطن الأرض يا كابتن سيفاكس. وما واجبك إذاً؟ أن تأكل، إذا كنت ذئباً، وأن تُؤكل إذا كنت حملاً.
  
  لقد جعلني الله ذئبا فأكلت النعاج ولو جعلني حملاً لكانت أكلتني الذئاب هكذا خلقت الدنيا.
  
  
  حكمة كريتية: الحرية أو الموت.
• 
  Agir(آگِر)

  Σε γνωρίζω από την κόψη, من ترا می شناسم
  του σπαθιού την τρομερή, از تیغه‌ی هراس انگیز شمشیرت
  
  Σε γνωρίζω από την όψη, من تورا می‌شناسم از چشمانت
  που με βια μετρά[ει] τη[ν] γη. که جهان را شتابناک نگاه می���کند
  
  Απ' τα κόκαλα βγαλμένη, برخاسته از استخوان‌ها
  των Ελλήνων τα ιερά, یک اثر مقدس یونانی
  
  Και σαν πρώτα ανδρειωμένη, و شجاع چون باستانیان
  χαίρε, ω χαίρε Ελευθεριά درود بر آزادی، درود
  
  
  مرگ بر جنگِ کثافت و لعنتی...آری آن یکی گونه‌ات را هم پیش آور...وقتی بر این گونه‌ات سیلی می‌زنند...نگذار آتش جنگ روشن شود...خیلی ها را خواهد سوزاند...اما تنها تو نیستی!!...لعنتی‌ها دارن بچه‌ها و پیرها را هم سر می‌بُرن...به زنان تجاوز می‌کنند...مگر می‌شود به صلح فکر کرد!؟...بی‌شرفی‌ست اگر به آن یکی گونه‌ات فکر کنی...بگذاری دیگر بچه‌ها و پیرها و زنانِ سرزمینت پیشکشِ این بدتر از جانورها بشوند!؟...گور بابای صلح...مگر وقتی طوفان می‌شود می‌پرسی چرا طوفان شده است؟...نه چاره‌ای نیست...تمام زندگی و شرفت را به تیغه شمشیرت بسپار...نه خدایی هست نه انسانیتی...فقط آزادی یا مرگ
  
  کسماس تکان نمی‌خورد. با صورت آغشته به باروت و خون به ضربانهای قلب خود که بشدت می‌زد گوش فرا داده بود. در وجود او پدرش، آن جنگجوی بزرگ، و اجدادش و کرت بیدار می شدند...این نخستین بار نبود که او می جنگید بلکه این جنگ از هزاران سال پیش شروع شده بود، و او هزاران بار مُرده و باز زنده شده بود
  
  عثمانی‌های متجاوز هنوز در یونان اند...مردان و زنان و کودکان این سرزمین را به بردگی گرفته اند و تجاوز می‌کنند و می کُشند...مگر برای یک یونانی چاره ای جز جنگیدن هم هست؟...اینجاست که کازنتزاکیس دست به یقه‌ی خدا هم می‌شود...همانند اجداد باستانی‌شان که با تمام انسان بودنشان با خدایان هم جنگیدند...پیرمرد مشت بر سنگ لوح کوبید و فریاد زد: در این دنیا نه عدالت وجود دارد و نه رحم و شفقت. خدا چطور؟ واقعا خدایی هست؟ صدای ما را که نمی‌شنود. غلط نکنم یا کر است و یا رحم در دلش نیست
  
  برای یک انسانِ ناچار از جنگیدن... بدون زمانی برای جستجوی معنای زندگی...تنها یک دلخوشی هست...مبارزه کردن...مبارزه برای آزادی...کاری که هرکسی جراتش را ندارد...یافتن یک معنا در پوچی بی‌انتهای جهان
  
  فقط می‌دانم ما برده بدنیا می‌آییم و در تمام مدت عمرمان مبارزه می‌کنیم تا آزاد شویم
  
  ما هچون کشتی بی سکان که بادبان افراشته است کور زندگی می‌کنیم و کور می میریم و باد مارا به هرجا که بخواهد می‌راند. کشتی زندگی ما سوراخ است و آب می‌کشد و ما روز و شب به خارج کردن آب از کشتی با تلمبه مشغولیم اما آب همچنان در کشتی بالا می‌آید، تا جایی که تلمبه زنگ می‌زند و دیگر کار نمی‌کند و ما غرق می‌شویم. زندگی جز این نیست و تو تا دلت می خواهد فریاد بزن
  
  
  ***
  در سال 1823، دیونیسیوس سولوموس شاعر معروف یونانی این شعر را سرود که بعدها سرود رسمی یونان شد
  
  من تورا می شناسم از تیغه هراس انگیز شمشیرت
  من تورا می شناسم از چشمانت
  که جهان را شتابناک نگاه می کند
  بر خواسته از استخوان ها
  یک اثر مقدس یونانی
  وشجاع چون باستانیان
  درود بر آزادی،درود
  آنجا که شما زندگی می کنید
  با دردی جانگاه در وجودتان
  در انتظار آوایی هستید
  که شمارا بخواند((دوباره برخیزید))
  آن روز دیر زمانی بود که به تاخیر افتاده بود
  گویی کفن شده بود
  زیرا ترس مارا وحشت زده
  وبندگی کمرمان را خم کرده بود...
  شما که از غم و غصه تحقیر شده بودید
  سرتان را به زیر انداختید
  مثل فقیران از در گاه رانده
  مثل کسانی که زندگیشان سراسر مصیبت است
  آری،اماامروز هر پسر یونانی
  با قدرت وپایداری تزلزل ناپذیر می جنگد
  بدون خستگی در جستجو
  مرگ یا پیروزی
• 
  Ahmed

  
  وللحرية الحمراء باب .... بكل يدٍ مضرجة يُدق
  
  الفكرة في الحرية مش إنها حقنا المكتسب , الفكرة , هل نستحق الحرية ؟ ماذا قدمنا لأنفسنا لكي نستحق أن نعيش الحرية بكل كرامة , هل الحرية أهم أم ما يُسمى بضرورات الحياة من مأكل و مشرب ومسكن , وهل الحياة تستحق أن تُعاش بلا كرامة ؟
  
  منطقي جدا واحد زي كازانتزاكيس لا يحصل على جائزة نوبل , فهي لا تستحق أن تحمل إسمه وهو في غنى عنها , بأدبه الفذ وقيمه الإنسانية فائقة الجودة , استطاع أن يحفر مكانة عظيمة يستحقها بجدارة في نفوس محبيه , قد يكون كل من يكتب كاتب , ولكن ليس كل من يكتب إنسان , ولا كل كاتب اتخذ قضية ما في أدبه دافع عنها ورسمها بصورة لائقة , كازانتزاكيس نجح في ذلك باقتدار , وجعلنا نحبه ونحب كتاباته .
  
  الأدب الجيد هو اللي بيجعلك تتمنى أن تعيش في عصور كتابته , وأن ترى ما كُتب عنه , والأديب الجيد هو القادر على أن يفجر أقسى درجات المخاوف بداخلك , وأشد درجات الحنين , يجعلك تتمنى أن تعيش حياة شبيهة بما يكتب , و تشعر بأن الدم يكاد ينفجر من راسك تأثرًا بما يكتب .
  
  ببساطة مطلقة : هي رواية عن الحرية وطريقها الصعب المفروش بالشوك , والذي لابد لك من السير عليه لتنال الجائزة الكبرى في الآخر وهي حريتك وكرامتك .
  
  الكاتب اتخذ من أرض كريت مسرح لأحداثه , ويالله على براعته في توصيف مسرح أحداثه , ذلك التوصيف المبهر , الذي يضعك في قلب الحدث , ويجعلك تتمنى زيارة هذا المكان الذي كُتب عنه هذا السحر .
  
  وصف مذهل للشخصيات بكل عمقها النفسي ورغباتها الدفينة و التناقضات الكثيرة اللي بتكون داخلنا كبشر , مع تناسق مذهل في الأفعال , الأفعال النابعة من رغباتنا دي . مع تفاصيل ممتعة رغم كثافتها , ممتعة لأنها بترسم عالم كامل من الحياة , حياة بنعيشها مع الشخصيات والأحداث .
  
  الترجمة جيدة دلالة على عظمة النص الأصلي . ولازم نشكر مكتبة الأسرة على النصوص المميزة اللي بتقدمها لنا بسعر زهيد وفائدة عظيمة .
  
• 
  Sarah Far

  می گویند:
  وطن هر انسان بهشت اوست
  
  
  کازانتزاکیس و آلبر کامو
  
  کازانتزاکیس در ۱۹۵۶ از طرف کانون نویسندگان یونانی برای جایزه نوبل ادبیات معرفی شد و در سال ۱۹۵۷ با یک رای کمتر نسبت به آلبر کامو این جایزه را از دست داد
  
  اما خودِ آلبر کامو می گوید:
  کازانتزاکیس صد برابر بیشتر از من شایسته دریافت این جایزه بود
  
  پس از مرگ نیکوس کازانتزاکیس نامه ایی از کامو در همان سال که جایزه نوبل را دریافت کرد به دست همسرش رسید: من همیشه پرورش یافته و بهتر بگویم تحت تاثیر آثار همسر شما بوده ام و برای آن تحسین و احترام بسیاری قائل هستم.خوشحال شدم که توانستم ارادت خود را زمانی در آتن عرضه کنم که یونان برای بزرگترین نویسنده خود در ماتم بود.
  
  
  ماجرای این کتاب،داستانهای پهلوانانیست (مانند داش آمل در کتاب صادق هدایت)
  که برای کِرت مقدس و با آبرو هستند،اما هر کدام راه و عقیده ی خود را دارد.
  شخصیت اصلی پهلوان میکلس مردی تندخ��،زورمند و با نگاهی وحشی و رام نشدنیست!
  عاشق است اما عاشقِ سرزمینش،چنان عاشق که دشنه در قلب زنی تُرک و زیبا میکند تا هیچ فکری جز کِرت او را مشغول نسازد
  البته از تمام مسیحیان که اهل واقعی کِرت هستند،تنها ۷ نفر باقی می ماند که هر یک از راه و ایمان خود،در مقابل دشمن می ایستد و شهید می شوند،
  ✔به مانند کسماس برادرزاده ی پهلوان میکلس که برگرفته از خود شخصیت نویسنده س،در دانشگاه های اروپا درس خوانده،
  سفر کرده
  و بعد به کِرت برگشته،
  او در راه به مادری برمیخورد که پسرش را روی جلوی چشمش کُشتند اما با افتخار و خوشحالی خاصی میگوید پسرم در راه وطن جان خود را داد و کسماس از این واقعه در دل خود میگوید:
  و آیا این غرور است؟لجاجت است؟شجاعت است یا همهٔ اینها با هم است که باعث می شود انسان به انسان بودن خود افتخار کند...؟
  
  در آخرای ماجرا (قبل از شهید شدن ۷نفر)
  سیفاکاس پدر پهلوان میکلس رو به موت است و در هنگام مرگ فلسفه اندیشی میکند ما را با دو سوال اساسی روبرو می کند؟!
  
  ✔جایی که به آقا معلم میگوید:تو میتوانی به من بگویی که
  از این زندگی چه حاصلی برداشته ایی؟
  
  ✔و دقایق آخر از دو پهلوان و آقا معلم سوالی ازلی می پرسد:
  از کجا می آییم و به کجا می رویم؟
  
  می‏پرسی از کجا می‏ائیم؟از خاک می‏اییم.ای سیفاکاس پیر.به کجا می‏رویم؟ باز به درون خاک،ای سیفاکاس پیر.
  
  دو پهلوان به رسم خود جوابی میدهند اما آقا معلم جوابش را با کمانچه یی میدهد،چنان که گویی خودِ خدا بود که در سایه نمناک شب پنهان شده بود و محبوب همیشگی خود یعنی جان آدمی را صدا میزد و به خود می راند.
  و با این نوا،سیفاکاس پیر میمرد،اما ذهن پرسش گر آدمی خیر!
  اما قطعا این سوال فقط یک جواب دارد:
  آزادی یـــــا مرگ؟
  
  بـــله!
  
  کازانتزاکیس این است: لبریز از منطق و احساس،عشق و نفرت،ایمان و شِرک و جنگ و صلح
  او را در هر کتابش باید شناخت و باز شناخت!
• 
  Ε.Χ.Γ. ☕

  "-Κατάλαβα πως, όταν φοβάσαι ένα πράμα, θες λιοντάρι είναι αυτό, θες άνθρωπος, θες φάντασμα, να πέφτεις απάνω του με τα μούτρα, και θα δεις, φεύγει ευτύς από πάνω σου ο φόβος· φεύγει από σένα και πάει στον άλλο· φόβος κυριεύει το θεριό, τον άνθρωπο, το φάντασμα, και που φύγει φύγει! Αυτό 'ναι όλο το μυστικό!"
  
  "-Λέγε, Νοεμή, πικρή θα 'ναι η ζωή σου· έχε εμπιστοσύνη σε μένα, είμαι Κρητικός. -Τι θα πει Κρητικός; -Άνθρωπος ζεστός, Νοεμή."
• 
  Beatrice Apetrei

  Freedom or Death is the fourth book written by Greek author Nikos Kazantzakis that I managed to get my hands on. I started it not because of the summary or plot, or good reviews, but because of its author ( and I have no shame to admit it ). Of course, it doesn’t mean there were no chances of disliking it, that was one of the possibilities, but him being my favorite author so far and having read other 3 books by him in the last 6 months, I was somehow certain of it.
  
  Reading his previous works, I was always intrigued by his characters never-dying desire to see Crete released of the Turkish authority. For Kazantzakis, Crete is not only his physical birth place, but his souls home. No matter where he traveled, what he saw and learned, where he lived, his mind was always in Crete and his heart always bled for it. Don’t get me wrong, I don’t know much history and all I know about the ottoman dominion there is from his books only.
  In my opinion though, this obsession of his with Crete is exhausting. Most of his protagonists are exhausting. Beautiful, but exhausting. The whole time I was reading this, I kept wondering, what makes them so passionate about a freedom that shows itself only when death occurs ? Why can’t they see that there is more to life than this controlling obsession they allowed to take root in their minds ?
  
  There was this fearless power that tied strong men to Crete, making them loyal to it. A power that makes men deny themselves any kind of pleasure because they don’t find it appropriate to laugh or smile while having Crete under the Turkish rule. Here, Crete is a living being, breathing, screaming and at night going silent. It is observed by many and pitied for its helpless desire to be free. But it keeps fighting, men keep fighting.
  It’s a story about loyalty, hatred, pride, reason, death, ambition and freedom. Or is it better said lack of freedom ? Lack of freedom drives men insane, discourages them, holds them prisoners.
  
  How does this affect their lives ? The connection they have with other people ( children, wives ), their feelings, desires ? That’s what this novel is about : the lives of those who had fallen under the charms of this dream.
  
  I have talked about Kazantzakis’ writing in a previously written review of
  Christ Recrucified, I will not repeat myself, just add that somehow it manages to express how events, places, spaces, people are perceived in a way that makes everything feel horrifyingly real.
  I don’t believe this novel is for everyone, not because it’s hard to read, but, how I’ve previously stated, it can easily exhaust you. It made me sigh a lot, made me sad and left me with a bitter taste. After all, this book is about freedom and death.
  
  
  
• 
  Selman dinler

  Being Turkish, of course i read this book nervously. All the Turkish characters in the book are depicted scornfully. Weak, homosexual, coward, cruel, whatever you like. The only character Kazancakis speaks highly of is Nuri Bey. But then he pimps his wife to our great hero, almost animal, captain Mihalis.
  
  Anyway, this book will lead me to a serious history reading of that period. Ottoman empire did not conquer those lands by giving flowers, i know that. But even in this nonobjective book i can see greek people of that island had their religous freedom. They were free to merchandise, get rich, do whatever they like. Only the rulers were Ottoman officials. So Ottoman occupation should not be compared to English occupation of India for example.
  
  Well, a little nervous by nationalism, i may not be objective either.
  
  Another thing which disturbed me while reading this book is Kazancakis's huge praise for machismo. If i were a woman reading this book, i would tear it maybe. Women are worthless slaves in Girit and this is so beatiful, so heroic, isn't it? Kazancakis praises uncivilization, praises barbarism and despises the beatiful scents of Turkish homes. Kazancakis admires brute force. Keeping hatred alive between nations is easer than seeing each others good sides.
  
  But if put my feelings aside, this a modern classic of course. A good example of epic. Terrible ideology put in a nice form. Perfect craftmanship.
  
  This may give more light on Crete:
  http://en.wikipedia.org/wiki/Cretan_T...
  
  
• 
  Konstantinos M.

  "Σα χορταριασμένου μελισσιού θροητό ακούγονταν (σ.σ.: η λύρα) τώρα μακριά μέσα στον ογρό σκοτεινιασμένον αγέρα, σα μούρμουρο αλαργινού πολύ βαθιού νερού, σαν ερωτικό παράπονο γυναίκας, μακριά, πίσω από τα βουνά, στην παραφρή της θάλασσας.
  Για μπας κι ήταν η θάλασσα κι ακουμπούσε τα στήθια της στην άμμο και στέναζε; Για μπας κι ήταν μια φωνή πιο μυστική, πιο μαυλιστική, πέρα από τη ζωή, στον άλλον όχτο, γλυκιά, θλιμμένη, ερωτεμένη, και ξεκολνούσε την ψυχή απ' τη σάρκα; Μην ήταν ο ίδιος ο Θεός κρυμμένος μέσα στο ογρό σκοτάδι και μαύλιζε και καλνούσε και συντραβούσε, ξεθηκαρώνοντάς τη απαλά απ' το χώμα, την αιώνια αγαπημένη του, την ψυχή του ανθρώπου;"
  
  Σκέφτομαι μέρες τώρα τι θα γράψω. Σκέφτομαι πως δεν πρέπει να φανώ υπερβολικός. Ποιος δίνει σημασία στις υπερβολικές κριτικές, άλλωστε; Αλλά, ανάθεμά με, αυτό είναι ένα από τα καλύτερα βιβλία που διάβασα ποτέ μου!
  
  Είναι η πρώτη μου γνωριμία με τον Καζαντζάκη, δεν ξέρω γιατί δεν είχα διαβάσει βιβλία του τόσα χρόνια. Κάπως με φόβιζε. Ίσως είχα την εντύπωση ότι θα είναι βαρύς για τα γούστα μου. Μα το βιβλίο, πέραν του γεγονότος ότι πρόκειται για λογοτεχνικό θησαυρό, με την κρητική ντοπιολαλιά να το πλημμυρίζει, με τον γλωσσοπλάστη Καζαντζάκη να δημιουργεί νέες λέξεις και λυρικές περιγραφές όπως και παρομοιώσεις που μοιραία μου έφεραν στο νου τον ίδιο τον Όμηρο, με τα πραγματολογικά στοιχεία που παρατίθενται απλόχερα να σε βάζουν μέσα στην Κρήτη του 19ου αιώνα, αυτό το βιβλίο λοιπόν, έχει μια πλοκή και μια αριστοτεχνική κορύφωση που σε κρατάει σε αγωνία μέχρι την τελευταία σειρά, της τελευταίας σελίδας!
  
  Ανατροπές, μοιχεία, λαγνεία, ζήλια, βία, ανδρεία, μάχες σώμα με σώμα και μυαλό με μυαλό, αυτό το βιβλίο τα έχει όλα! Να πω την αλήθεια, έχω γενικά μια αλλεργία στην κρητική "μαγκιά" και ο πρόλογος του συγγραφέα όπως και οι πρώτες σελίδες του βιβλίου, με την πατριοσύνη, την αντρειοσύνη, τη γενναιότητα, πίσω και σας φάγαμε όλους, κάπως μου φάνηκαν, αλλά μια κουβέντα με τον καλό φίλο που μου το πρότεινε, έβαλε τα πράγματα στη σωστή τους διάσταση: δεν έχουμε να κάνουμε εδώ με μαυροπουκαμισάδες κρητικούς του 21ου αιώνα που δεν θέλουν να κατέβουν από τα βουνά τους και ζουν ακόμη με το νόμο της βεντέτας, του ναβάρα και του χασισιού. Έχουμε να κάνουμε με πολεμιστές, με σκλαβωμένους γκιαούρηδες, με υπόδουλους ραγιάδες, που ζουν κάτω από το μαχαίρι και τη διάθεση του εκάστοτε Πασά. Έχουμε να κάνουμε με ανθρώπους που μία μόλις δεκαετία μετά, ξεσπιτώθηκαν από τη λεύτερη πια (αυτόνομη) πατρίδα τους και βοήθησαν τη Μακεδονία να μη λυγίσει κάτω από το μαχαίρι των κομιτατζήδων.
  
  Πήρα εν τω μεταξύ τις τελευταίες εβδομάδες όσα βιβλία του Καζαντζάκη βρήκα στα παλαιοβιβλιοπωλεία που τριγυρνάω τελευταία και ανυπομονώ για τη συνέχεια. Ελπίζω να μην με απογοητεύσει! Αν είναι και η συνέχεια ίδια, να πω αυτό που σκεφτόμουν διαβάζοντας τον Καπετάν Μιχάλη: γιατί δεν πήρε Νόμπελ λογοτεχνίας αυτός ο άνθρωπος;
  
  "Μα πότε, γερό-Καμπανάρο, γίνηκε ένα μεγάλο πράμα στον κόσμο με τόση σιγουράδα; Πότε η φρονιμάδα ξεσήκωσε τους ανθρώπους να παρατήσουν τα σπίτια τους και το χουζούρι τους και να πιάσουν τα βουνά, να ζητούν ελευτερία; Μα αυτό θα πει παλικαριά: να κινάς και να μην είσαι σίγουρος.
  (...)
  Πήρε κουράγι��, είδε πως όλο το μυστικό της αντριγιάς, δεν είναι να 'χεις θεόρατο και δυνατό κορμί, παρά να' χει η ψυχή σου τη δύναμη να παίρνει απόφαση. Μια αλογόμυγα που παίρνει απόφαση, μπορεί να βάλει κάτω ένα αναποφάσιστο βόδι. Ψυχή 'ναι η αντριγιά, δεν είναι κορμί."
• 
  °°°·.°·..·°¯°·._.· ʜᴇʟᴇɴ Ροζουλί Εωσφόρος ·._.·°¯°·.·° .·°°° ★·.·´¯`·.·★ Ⓥⓔⓡⓝⓤⓢ Ⓟⓞⓡⓣⓘⓣⓞⓡ Ⓐⓡⓒⓐⓝⓤⓢ Ταμετούρο Αμ

  Πότε θα κάμει ξαστεριά,
  πότε θα φλεβαρίσει,
  να πάρω το ντουφέκι μου,
  την ομορφη πατρόνα,
  να κατεβώ στον Ομαλό,
  στη στράτα του Μουσούρου,
  να κάμω μάνες δίχως γιους,
  γυναίκες δίχως άντρες,
  να κάμω και μωρά παιδιά,
  να κλαιν' δίχως μανάδες,
  να κλαιν' τη νύχτα για νερό,
  και την αυγή για γάλα,
  και τ' αποδιαφωτίσματα
  τη δόλια τους τη μάνα...
  
  
  
  
  Καλή ανάγνωση.
  Πολλούς και σεμνούς ασπασμούς.
• 
  Vera

  Ένα μυθιστόρημα αφιερωμένο στη γενέθλια κρητική Γη. Ένα αριστούργημα της παγκόσμιας λογοτεχνίας.
  Ο Καπετάν Μιχάλης είναι ο ήρωας που εκφράζει το ηρωικό ήθος και ιδεώδες όντας τραχύς άνθρωπος του ηθικού επιπέδου αποκτά συνείδηση του χρέους του απέναντι στη ζωή, που είναι να στρατευτεί με όλες του τις δυνάμεις θέτοντας στην υπηρεσία του κοινωνικού συνόλου, του «κοινού καλού»· έμβλημα της βιοθεωρίας του είναι η «ευθύνη», το «χρέος», ο «αγώνας».
• 
  Maziyar Yf

  نمی دانم چنین کتابی چگونه سر از لیست خرید من در آورد و من چگونه آن را خواندم ! در این کتاب هر پدیده ای در زشت ترین حالت ممکن است ، هیچ چیز زیبایی وجود ندارد . مثلا اگر سرما یا برفی هست در شدیدترین حالت و اگر آفتاب یا خورشیدی هست در حداکثر گرما . زمانی که نویسنده به وصف انسان های جذامی می رسد زشت ترین حالت ممکن ( رابطه جنسی دو انسان جذامی !!) را توصیف می کند .حتی شعار اصلی کتاب آزادی یا مرگ هم ، مرگش از آزادی زیباتر است . قهرمان داستان (که به حق ضد قهرمان است) انسان وحشی ، بی اخلاق به شدت زن ستیز و انبوهی دیگر از خصوصیات منفی ایست که مثلا برای آزادی می جنگد ، اما آزادی که این هیولا میتواند بیاورد آیا فرقی با همین وضعیت فعلی کرت زیر اشغال ترکان عثمانی دارد ؟ مثلا چنین هیولایی چه حقی برای زنان به رسمیت می شناسد ؟ یا نظرش راجع به صلح چیست ؟ اصولا وقتی صلح باشد نقش این جنگ سالار نفرت انگیز چیست ؟ شاید برای همین است که همیشه به هر پیشنهاد صلحی از جانب عثمانی ها( که همه جا به وحشیگری معروف بودند اما نسبت به اهالی کرت انسان های کم آزاری هستند !) جواب منفی میدهد . قسمت تلخ داستان لقب پهلوان است که نویسنده به این شخصیت و شخصیت های مشابه میدهد . واقعا جاهل های هم دوره در ایران نسبت به این گونه مثلا پهلوان ها ، مظهر روشنفکری و آزاد اندیشی هستند . مثلا زمانی که یکی از همین به اصطلاح پهلوان ها راز بطری ای که همواره با خود دارد را می گوید : گوش هر کسی که کشته را بریده و داخل این بطری که الکل هم دارد نگه داشته ! وحتی مشخصات چند نفر از صاحبین قبلی گوشها را هم میگوید . مجموعه این عوامل باعث شد که من به شخصه لحظه شماری کنم تا عثمانی ها هر چه زودتر نیروی کمکی بفرستند تا کلک این پهلوان خالی بند هر چه زودتر کنده شود ، تا کتاب تمام شود و من آنرا در جایی بگذارم که به این زودی ها چشمم به این کتاب که در هر سطر نفرت می پراکند ، نیافتد .
• 
  Shariati

  یک اثر تاثیرگذار دیگر از نیکوس کازانتزاکیس. بارشهای گلوله وار کلمات مانند قطرات درشت و سرد باران که پیکره صخره ها را خراش می دهد. صفیر گلوله های خشمگین که دیوانه وار بدون هدف ب�� هر سو پرتاب می شوند. کلکسیونی بی نظیر از حماقت های عاشقانه و وحشی گری های وطن پرستانه در قالب شعار آزادی یا مرگ که هر چند وقت یک بار از گلوی گلگون یک کرتی به گوش می رسد، از شریانهایش عبور می کند و جمجمه اش را می شکافد و از شقیقهای ملتهبش بیرون می جهد و مغزش را بر صخره کوه ها پخش می کند.
  کتاب آزادی یا مرگ سرگذشت مردان بی کله ای است که در اوج تنهایی و آگاهی به کشته شدن، جان بر کف دست گرفته اند و تنها برای دفاع از خاک و درختان زیتون خود، نسل به نسل کشته می شوند و می کشند.
• 
  Vasilis Manias

  Ο Καπετάν Μιχάλης είναι στα 10 σημαντικότερα βιβλία που έχω διαβάσει ποτέ.
  Τελεία.
  Και εξηγώ.
  Ο Καζαντζάκης, ήταν ένας τεράστιος συγγραφέας, μία πένα που είχε την ικανότητα να κάνει τα κείμενά του πραγματικότητα, δε γίνεται να έχεις γεννηθεί στο Ηράκλειο, να διαβάσεις βιβλίο και να μην περπατήσεις στο πλάι των ηρώων στα στενά του Μεγάλου Κάστρου, να μην αναζητήσεις τον Μεγάλο Πλάτανο στην πλατεία των Λιονταριών όπου κρέμαγαν οι Νιζαμηδες τους Γκιαούρηδες, να μη σηκώσεις το βλεμμα σου σε ενα κλειστό παράθυρο μπας και ξεδιαλύνεις από πίσω τις Φουκαροπούλες, να διαβάσεις για τη θεία μουσική που στα κείμενά του πάντα μοιάζει με παρέμβαση του ίδιου του Θεού στην πεζή πραγματικότητα και να μην ακούσεις από μακριά νότες να αντηχούν καθαρές στα αυτιά σου σαν σε όνειρο.
  Είναι ο αγέλαστος επαναστάτης Καπετάν Μιχάλης φιγούρα ηρωική; Μεγάλη η συζήτηση. Για μένα η βλοσυρή μορφή του αψύ Κρητικού πολεμιστή είναι η πλέον αντιηρωική στο σύνολο της εργογραφίας του Καζαντζάκη, και σίγουρα όσοι το διαβάσουν θα μείνουν σε σημεία της αφήγησης με το στόμα ανοιχτό.
  Αλλά ο αγώνας για την Ελευθερία δεν μπορεί να έχει μονάχα ηρωικές πράξεις όπως φυσικά και δεν μπορεί παρά να τελειώνει με Θάνατο για αυτούς που αγωνίζονται για την πατρίδα τους. Οι φιγούρες του Νουρήμπεη, της θεσπέσιας Κερκέζας, του Σουλτάνου, του Πολυξίγκη, της Εφεντίνας Καβαλίνας, του γραμματιζούμενου Κοσμά που έφυγε για την Γαλλία και έγινε η ντροπή της οικογένειας, αλλά και αυτές του Τίτυρου και του Μανούσακα, συνθέτουν ένα αδιανόητο παζλ προσωπικοτήτων που η ανάπτυξη των χαρακτήρων τους δεν οδηγεί παρά μοναχά σε ένα δρόμο, στο να λευτερωθεί η Κρήτη με κάθε κόστος, χωρίς να μπαίνουν στο λογαριασμό οι ζωές των πρωταγωνιστών που για τον συγγραφέα δεν είναι παρά αναλώσιμες
  Ψυχές για το συλλογικό Καλό.
  Και για όσους σπεύσουν να γράψουν για αντιφεμινιστικό κείμενο, και άλλα γραφικά που διαβάζω κατά καιρούς στα ίντερνετ, θα πω μονάχα αυτό.
  Το βιβλίο έχει τίτλο «Καπετάν Μιχάλης, Ελευθερία η Θάνατος». Ο πρωταγωνιστής ελεύθερος δεν έγινε στιγμή. Η Λευτεριά δεν ήταν για αυτόν παρά ένα όνειρο.
  Μία μονάχα έζησε ελεύθερη από την πρώτη στιγμή που διαβάσαμε το όνομά της. Η Εμινέ Χανούμη, η σαγηνευτική Κερκέζα που είναι προφανέστατα και η αδιαμφισβήτητη υπερηρωίδα της αφήγησης και φυσική πρωταγωνίστρια ενός βιβλίου που στην Ελλάδα του 1953 δυστυχώς δε θα μπορούσε ποτέ να πάρει το όνομά της. Παρόλα αυτά ο Καζαντάκης της χάρισε απλόχερα από γεννησημιού της αυτό που όλοι οι άνθρωποι ποθούν, όχι την ομορφιά και τις χάρες όλες, αλλά το να ζει μέχρι τέλους χωρίς να πέσει ποτέ στην ανάγκη κανενός, έχοντας με το έτσι θέλω στην κατοχή της το πολυτιμότερο αγαθό της Γης.
  Την απόλυτη Ελευθερία της.
  Ο Καπετάν Μιχάλης δεν την ερωτεύτηκε ποτέ.
  Το άρωμα της ανεξαρτησίας της ζήλεψε, που από την πρώτη τους συνάντηση καρφώθηκε σα δηλητήριο στα ρουθούνια του. Την αίσθηση αυτού για το οποίο ο ίδιος έδινε καθημερινά τη ζωή του γνωρίζοντας όμως πως πολύ απλά δεν θα το αποκτήσει ποτέ. Ούτε για τον εαυτό του. Ούτε για την Κρήτη.
  Τη μυρωδιά εκείνη για την οποία όλοι εμείς οι απλοί θνητοί πρέπει να θυσιάσουμε και τη ζωή μας, μπας και καταφέρουμε να δώσουμε το όνομά μας σε κανα βιβλίο ώστε να μην μας ξεχάσουν ποτέ εκείνοι που πάντα θα μένουν πίσω.
• 
  Νίκος Vitoliotis)

  Για εμένα, το καλύτερο μυθιστόρημα του Καζαντζάκη. Έχει να πει μια πολύ καλή ιστορία (βασισμένη σε πραγματικά γεγονότα και εμπειρίες του συγγραφέα), με πλοκή, καλό σκηνικό και αρκετούς ενδιαφέροντες χαρακτήρες. Διαφοροποιείται σημαντικά από τα υπόλοιπα έργα του, που μοιάζουν να αποτελούν το όχημα μέσω του οποίου ο Καζαντζάκης επικοινωνεί τις αγωνίες του, αλλά πάνω από όλα, έχει τα καλύτερα από τα χαρακτηριστικά του μεγάλου Κρητικού, αυτό το υπέροχο ύφος, αυτή τη συναρπαστική γλώσσα, αυτή τη μοναδική εικονοπλασία. Με λίγα λόγια, αν πρέπει να διαβάσετε μόνο ένα μυθιστόρημα του Καζαντζάκη, εγώ θα σας σύστηνα αυτό εδώ.
• 
  بثينة العيسى

  خيّل إليّ، عندما هممتُ بأن أقرأ " الحرية أو الموت " لـ نيكوس كازنتزاكيس، بأنها ستكون رواية غنية وملحمية وبديعة ومسيلة للدموع إلى أقصى حد ..
  
  وقد بدت كذلك، لوهلة على الأقل، حتى منتصفها ربما، باستثناء أنني بدأت أنتبه إلى تلك الرائحة الغريبة / الكريهة التي تنضح بها تلك اللغة، رائحة مفاجئة فعلاً، من كان يظن؟ من كان يظن بأن ( الرجولة ) التي يتغنى بها كازنتزاكيس على مدى الـ 510 صفحات قائمة أصلاً على مبادئ المركزية والأحادية والـ .. ليغفر لي الله، العنصرية أيضاً؟
  
  تدور أحداث الرواية في جزيرة " كريت " اليونانية، في فترة استولت خلالها تركيا / الدولة العثمانية على الحكم، وعاش فيها الجانبين اللدودين ( الكريتيين والأتراك ) جنباً إلى جنب في أجواء مشحونة ومتوعدة وقائمة على العداء الصريح، وليس لي إلا أن أتعاطف مع حق أي شعب بالحرية، وبأن يختار حكومته بنفسه وما إلى ذلك من أمور، ولكن .. لم أستطع أن أفهم لماذا يصرّ كازنتزاكيس على أن يصوّر المرأة ( يونانية كانت أو تركية ) على أنها حيوان! ثمة دوغمائية ذكورية منقطعة النظير في تلك الرواية، فالمرأة أقل إنسانية من الرجل على ما يبدو، وأقل أهمية أيضاً، وهي ضرورية لأغراض الإنجاب وعدا ذلك هي مجرد " وباء " .. والنساء في الرواية نوعان، نوعٌ خاضعٌ خنوع، ينظر إلى الرجال بإكبار واحترام، ونوعٌ متمرد شهواني، ينظر إلى الرجال برغبة، والرجل في الحالين هو مركز العالم ..
  
  بطلة الرواية / أمينة زوجة نوري بك، تشرع منخريها عندما يمر بها الفلاحون لتتنشق رائحة عرقهم ، وفي مكان آخر، بطلة أخرى ثانوية يصفها كازنتزاكيس بأنها تشمم رائحة الذكر كالحيوان .. على الضفة الثانية، هناك كاترينا زوجة الكابتن ميخايليس، الذي يمثل في النص بصفته رجل الرجال كلهم!، كانت تخاف من زوجها، تختبئ بمجرد عودته إلى المنزل، تضع له طعامه على الطاولة ثم تختفي هي وابنتيها .. إحدى ابنتيها كانت طفلة رضيعة يرفض أبوها " الكابتن ميخايليس " أن ينظر إليها أو يسمع صوتها، كلما سمع بكاء الصغيرة فارت الدماء في عروقه! شيءٌ على غرار " وإذا بشر أحدهم بالأنثى ظل وجهه مسودا وهو كظيم " !
  
  كل أفعال الرجال مبررة في الرواية لأنهم رجال، فكاترينا مثلاً تبرر نوبات سكر الكابتن ميخايليس بـ رجولته، فلا ضير في ذلك، لأن الشرب والسكر من حقوق الرجال، مثله مثل القسوة والغلظة والعصبية والنكد! فالكابتن ميخايليس، رجل " فل أوبشن full opion " إذا جاز التعبير! وكل ما فيه من أخلاق عكرة ومزاج صعب وغلظة في الأخلاق يضاعف رجولته ويؤكدها!
  
  يولع الكابتن ميخايليس بأمينة، الشركسية التي تقرر أن تتنصر وتعيش حياة اليونانيين، وفي خضم الثورة المشتعلة يتم اختطاف أمينة من قبل الأتراك لاستعادتها، فيترك الكابتن ميخايليس موقعه في القتال ويذهب لإنقاذها، وبسبب تخليه عن موقعه يخسر أهالي كريت الثورة، ويزداد غضب الكابتن ميخايليس .. ولكنه مع ذلك لا يحمل نفسه الملامة، بل يحملها للمرأة العاجزة التي تم اختطافها قسرا فهب هو لإنقاذها .. أو على حد قوله " هي الملومة، هي .. هذه المرأة المجللة بالعار! " ، ولكي يقوم بإعادة الأمور إلى نصابها الصحيح يقرر أن يقتل هذه المرأة التي جعلته ( هو رجل الرجال الذي ليس كمثله شيء ) يتزحزح عن موقعه في القيادة ويخسر المعركة .. وماذا كان رأي الناس بما فعله الكابتن ميخايليس بقتله أمينة؟
  
  " لقد فعل خيرا .. البداية سيئة والنهاية طيبة (!)، لقد كان ثمة ثعبان ينغص عليه أمره، ولقد فعل خيراً " ..
  وسأل البعض : ولكن ماذا فعلت المرأة لكي تستحق ما ارتكبه بحقها؟
  - وهل تظن أن المرأة تهم؟ كريت وحدها هي التي تهم!
  
  في موطن آخر في الرواية نقرأ " وماذا تريد من النساء بحق الله؟ إنهن وباء! "
  
  أفكار كهذه قائمة على مركزية الرجل وهامشية المرأة، على سيادة الرجل ودونية المرأة، تنضح بها صفحات الرواية، ولكن لم يتوقف الأمر على هذا الحد، فكانتزاكيس الذي يكتب بالروح الكريتية الوطنية المتعصبة لديه عنصرية جديدة .. بين الرجال أنفسهم، فليس الرجال كلهم يحبون منظر الدماء ويستلذون بالقتل مثل " الكريتيين " .. فالكابتن ميخايليس – مثلا – يوبخ رجاله لأنهم أفزعوا الرسول اليوناني برأس تركي تنزف منه الدماء، ولما فزع الرسول التركي قالوا عنه " يا له من رجل محشو قطناً " .. وأجابهم الكابتن ميخايليس " هل تظنون أن الرجال كلهم كريتيون ؟ " ..
  
  وفي موطن آخر، يتكلم الكاتب عن " العطش التركي الأزلي لدماء اليونانيين " .. فاليونان، في نظره، تتمتع بمركزية عالمية، وكريت هي في مركز المركز، والكابتن ميخايليس هو مركز مركز المركز! والسؤال هنا، ماذا سيحدث للعمل الفني إذا كتب بتعصب مطلق لجنس، أو لدين، أو لبلاد؟
  
  ماذا سيحدث للعمل الفني إذا قسم العالم إلى قسمين، الطيبون والأشرار؟ ماذا سيحدث للعمل الفني إذا كتب بمنطق العصبية ؟ قد لا يستطيع المرء بأن يتنصل تماما من انتماءاته، ولكن لماذا يجب أن يكون ذلك على حساب الآخر؟ مجرد سؤال، من قارئة أنثى عربية ومسلمة واضح أنها في نظر الكاتب ناقصة الأهلية الواجبة لفهم عمله الفني العظيم ..
  
  
  
• 
  Ian D

  "Πότε η φρονιμάδα ξεσήκωσε τους ανθρώπους να παρατήσουν τα σπίτια τους και το χουζούρι τους και να πιάσουν τα βουνά, να ζητούν ελευτερία; Μα αυτό θα πει παλληκαριά, να κινάς και να μην είσαι σίγουρος. Δεν είναι έμπορος η ψυχή του ανθρώπου, είναι πολεμιστής. Πολεμιστές είμαστε οι Κρητικοί κι όχι πραματευτάδες. Ένα μπουρλότο είναι η καρδιά του Κρητικού..."
  
  Ύμνος στη λεβεντιά, την ανδρεία, τη μαχητικότητα, την ελευθερία. Και ναι, στην Κρήτη, την πραγματική πρωταγωνίστρια του βιβλίου αυτού σε σημείο που αυτή η κριτική, κάλλιστα θα μπορούσε να γράφεται με ήτα.
• 
  Mahshid mohsenpoor

  خوندن کتابای کازانتزاکیس روحمو ارضا میکنه ...
  بخونید و لذت ببرید. اما قبلش لازمه ذهنتون از هرچی مباحث فمنیستی هست خالی کنید و این رو در نظر بگیرید که کازانتزاکیس توی چه دوره‌ای زندگی میکرده .
  بخونید و لذت ببرید ❤️🌱
  
• 
  Dionisis Karachalios

  Καταπληκτικό.Κατάφερε κι έδωσε ζωή σε τόσους χαρακτήρες μέσα σε ένα μόνο βιβλίο.Το πως δένει τόσα πολλά μαζί είναι αξιοθαύμαστο.Ανάγλυφα δοσμένοι χαρακτήρες,ήθη και έθιμα μιας εποχής και μιας κοινωνίας που σε μεγάλο μέρος της συνεχίζει με παρόμοιους ρυθμούς την ύπαρξή της.Προσωπικά με αυτό το βιβλίο γέλασα, θύμωσα, έκλαψα.Αριστουργήμα από κάθε άποψη!
• 
  r

  اين كتاب شايد يكي از مهمترين كتابهاي ادبيات يونان باشد ..ازادي يا مرگ نوشته نيكوس كازانتزاكيس نويسنده مشهور يوناني صاحب اثاري همچون زورباي يوناني //اخرين وسوسه هاي مسيح //باغ سنگي//برادركشي//وكتاب شعر اوديسه سرانجامي نوين است ..او مدتي هم وزير فرهنگ يونان بوده ..اين كتاب كه داستان خصومت مسلمانان (تركهاي عثماني )ومسيحيان ساكن جزيزه كرت است به نوعي تضاد بين فرهنگها ودرگيري هاي قومي را نشان ميدهد ..زمان قصه در قرن نوزدهم اتفاق مي افتد وبرميگردد به تصرف وتسلط عثماني ها بر جزاير قبرس وكرت ودر اين ميان همراه با عشقي عجيب پهلواني هايي را از قهرمان داستان شاهديم كه منجر به مبارزه عليه اشغالگران ترك ميشود ..كتاب زيبايي است البته براي انها كه قلم كازانتزاكيس را دوست دارند وميپسندند..يك داستان معمولي وعامه پسند نيست كلي فلسفه وايين هاي باستاني در خود دارد وكازانتزاكيس سعي كرده از ضرب المثل ها واصطلاحات محلي((كرت)) در نوشتن اين كتاب بهره ببرد ..
• 
  Makis Dionis

  Ένα κλασσικό/παγκόσμιο έργο για την υπόδουλη Κρήτη στα τέλη του 19ου αιώνα, γεμάτο από χαρακτήρες που θα τους αναγνωριζαμε εύκολα στους γύρω μας σήμερα. Λογοτεχνία με βάση τον απλό άνθρωπο με τις μικρές του αδυναμίες, τα μεγάλα πάθη και την τεράστια ψυχική δύναμη.
  Κ για ακόμα μια φορά τονίζει την ανάγκη για ανατροπή της καθεστηκυίας τάξης σε όλα τα επίπεδα προκειμένου να επαναπροσδιορίσει την ισορροπία για το κοινό/ αντικειμενικό όφελος
• 
  Mahya danesh

  این اولین کتابیه که از ادبیات یونان تموم کردم ، ترجمه به نسبت خوبی داشت ، یه جاهایی دیالوگ های قشنگش هم هایلایت کردم ولی واقعا خیلی از قسمت ها اعصابم رو بهم ریخت به خصوص جاهایی که نویسنده جملات ضد زن به کار میبرد ، داستان حول محور مردم کرت میگرده که در سالهای استقلال یونان از عثمانی به دنبال جرقه ای برای پیوستن به این جریان هستن ، شما ابتدای کتاب یه هم زیستی جالب رو بین دوتا فرهنگ مختلف رو میبینید که مثل اتش زیر خاکستر میمونه و قرار نیست همینجوری باشه ، کتاب یه جاهایی زیادی کش اومده بود و من واقعا دوست نداشتم این قضیه رو ، با این حال چندان من رو به خودش جذب نکرد و تقریبا مطمئنم هیچ وقت برای خوندن دوباره سراغش نمیرم
• 
  Emiliya Bozhilova

  Когато преди 20 години се пробвах с “Капитан Михалис”, се озовах с герой, когото ми се искаше да удуша. На Михалис не бих поверила и съдбата на куче, камо ли освобождение на цяла нация. Не мога да възприема като “освободител” фрустриран човек, който не смее да се изправи пред собствените си страсти, и само и само да остане сляп за тях, е способен на убийство, нямащо нищо общо с каквото и да е освобождение. Който не може да освободи себе си, не му е работа да освобождава другите. Освободители са личности като Левски - рационални, малко хладни, решителни, с ясни държавни позиции дори при липсата на държава, хора, които не се боят първо от себе си. Дори и като измисления Бойчо Огнянов - ами че той е направо аристократ в сравнение с Михалис!
  
  Нишката с Михалис нямаше да ме вбеси толкова, ако не беше възхваляващото отношение на Казандзакис към такива “героични” характери. Исторически те са, разбира се, съвсем точно описани. Но не са освободители. И нищо ценно не може да се научи от тях.
• 
  Бранимир Събев

  Гудрийдс не разполага с достатъчно звезди, за да отдам заслуженото на този велик, неповторим роман.
  
  Геният на Казандзакис е безсмъртен, неповторим, недостижим. Това го разбрах още преди, когато прочетох Алексис Зорбас. С Капитан Михалис мнението ми за него се затвърди - че има писатели, които ще живеят вечно чрез книгите си, а идеите им, философските им виждания за света и неотменните житейски истини в романите им ще пребъдат.
  
  Нека кажа набързо за какво се разправя в този великолепен роман, който се издава за трети път в България.
  
  Теренът на действията отново е Крит, родното място на Казандзакис. Поробен от турците и все още в техни владения, въпреки многобройните въстания, той все още не може да се освободи и да изпълни лелеяната си мечта - да се присъедини към вече свободна Гърция. Великите Сили си правят оглушки, понеже имат интерес той да е в османската империя, руснаците се бавят, а Гърция е слаба и не може да помогне...
  
  Тук на сцената се появява главният герой, на когото е кръстена книгата (и както между другото се е казвал бащата на Казандзакис). Капитан Михалис е огромен, тъмен, як, вечно навъсен като буреносен облак. Всички се страхуват от него и лютия му нрав - и турци, и критяни. Но той не е морски капитан, а войвода, който по време на въстание води чета срещу поробителя.
  
  Каквото и да хване да описва Казандзакис, винаги се справя за шест плюс: дали ще е природата на Крит, дали ще са уличките на Мегало Кастро (града, в който се развива голяма част от действието), дали ще са селцата из остров, дали ще са образите на героите, независимо първо-второ или третостепенни, дали човешки характери, той те пренася там така, както и кинорежисьор не би се справил: цветовете, усещанията, миризмите, полъха на вятъра, слънчевия пек, плющящия дъжд, вълнуващото се море... Учител, достоен за преклонение.
  
  Ще спомена само два от неизброимите чудесни цитати в книгата:
  
  "Тези, които като младежи крачеха така, сякаш отиваха на атака по тесните улици на Мегало Кастро привечер, а през лунните нощи спореха разгорещено за Бога, за родината и за съдбините на света, сега бяха обвързани с жени, деца, с грижата за всекидневния - младежката армада беше потънала в едно домашно корито!"
  
  "За какво ти са, за бога, жени! Беля са те. Ти казваш "Напред", те викат "Чакай!" А понякога пък се засрамват, опитват се да потичат горките, па се задъхват, хваща те жал за тях - да ги оставиш на пътя? Грехота. Да ги вземеш със себе си? Беля."
  
  Трагичен е образа на капитан Михалис и ненапразно другото име на романа е "Свобода или смърт". Постоянно огън го изгаря отвътре, огън, който не се гаси нито с литри вино, нито с цигарен дим, нито с бясно препускане на гърба на коня, с нищо. Огън, който се нарича Крит. Но въпреки тежките убийства и реките от кръв, авторът преплита в романа и чудесен хумор, точно колкото и където трябва.
  
  И не на последно място - характера на критяните. "Другите хора мислят за едно нещо, докато критянина мисли за всичко останало, но и за Крит", "Критянина се ражда с пушка - в едната ръка стиска кремъклийката, докато с другата суче от майчината бозка". Горд народ от кибритлии, които скачат за най-малкото денем, а сънуват свободата нощем. Минат се не минат десетина години, хайде ново въстание. Въпреки всичко не се отказват, не губят вярата си, а създават семейства и правят деца, за да не загине нацията, емоционални, пиячи, лакомници, женкари, с една дума - от колоритни по-колоритни.
  
  Признавам си, че докато писах това ревю, се чувствах неловко. Отново мислех, че ще говоря за толкова добър писател, създал толкова добра книга, та някакси чак е неудобно да й правиш ревю от една ниска камбанария, наречена книжен блог. Но определено трябваше да споделя впечатленията си - най-малкото петте звезди в Гудрийдс са крайно недостатъчни за подобен книжен шедьовър.
  
  Една световна класика, чиито страници не просто трябва да красят всяка библиотека. Те са нещо много повече - те трябва да красят всеки ум, всяко сърце.
• 
  Ensiform

  Translated by Jonathan Griffin. This 500-page monster is another novel, set during the 1889 rebellion in Crete, soaked in the joy of living, rife with graphic fighting, killing, sex, feasting, drinking, and deep, calm spirituality. Kazantzakis' obsession with the duality of human nature is everywhere apparent, for example in the opposition of the wild Captain Michales to his blood brother and sworn enemy, the pleasure-loving Turk Nuri Bey; in some minor characters' attempt to reconcile sainthood and enjoyment of the earth; in the lusty old grandfather's final question concerning the meaning of life; the juxtaposition of the very old and the newly adult, the dead and the fortunately alive. Many scenes are quite memorable, showing a bloody knife fight or men who get drunk and jump for the joy of life over the corpse they are supposed to be watching. The final scene of death and sacrifice is the most powerful. It's a great book.
  
• 
  Lena

  Ο ελληνικός τίτλος του βιβλίου είναι "Καπετάν Μιχάλης". Το δημιούργημα του Καζαντζάκη μιλάει για την Κρήτη με τέτοιον τρόπο που νιώθεις τον σεβασμό και την αγάπη του συγγραφέα μέσα στις σελίδες να δυναμώνει. Μυρίζεις την μυρωδιά της θάλασσας, περπατάς στα σοκάκια της παλιάς πόλης και του τούρκικου μαχαλά, ιππεύεις άλογα μαζί με τον Τούρκο μπέη, νιώθεις το άρωμα του δέρματος της Εμινέ και τον θυμό των Ελλήνων Κρητών σε μια κατεχόμενη πόλη, που τους προσφέρει τα πάντα, εκτός από την ελευθερία, για την οποία έχουν γεννηθεί. Έντονη και δυναμική γραφή που σε αποπλανεί και αποσκοπεί στο τελικό ξύπνημα όλων των αισθήσεων από έναν Έλληνα συγγραφέα που του άξιζε το Νόμπελ Λογοτεχνίας όσο κανέναν
• 
  Saye Tafreshi

  آزادی یا مرگ برای بقای نسل ،دین با بشر چه ها که نکرده ،کشتن و قتل عام و سربریدن ها،همه و همه به اسم دین ،مگر نه اینکه خدا همگی یکی است، دعوا اینجا بر سر پیامبرها و بشارت دهنده هاست ،کاش هیچ زمانی هیچ پیامبری ظهور نکرده بود هیچ دینی نیامده بود تا تاریخ به این تلخی رقم نخورده بود و در ادامه .....
  تو این کتاب عجیب دلم برای یهودیها سوخت خیلی سخته به اسم یهودی و دین یهودیت یا هر چیز دیگه، حق زندگی و ازت بگیرند
• 
  محمود أغيورلي

  رواية الحرية او الموت للكاتب نيكوس كازانتزاكي واحدة من أفضل الروايات التي قرأتها بسبب الحوارات المميزة بين الشخصيات فقد استطاع الكاتب ان ينقل الافكار والمشاعر بصورة مميزة جداً تجعل القارىء يندمج مع الشخصيات و يعيش معها , الرواية في جوهرها هي قصة حول جزيرة كريت , وتتحدث عن الوطن والجرية والحب والتضحية والتنوير , وتحمل في طياتها بعض من فلسفة العدم والوجود وفيها عبارات على الرغم من كونها مترجمة الا انها مؤثرة جداً و تأخذ القارىء الى مواقع جديدة في نسق الرواية وقد يشعر القارىء بسبب النزعة القومية المبالغ بها ان الرواية تميل للخيال اكثر من الحقيقة و ذلك لكون العصر الحالي تذوب فيه القوميات مع بعضها البعض مما يجعل نزعة ابطال الرواية و خاصة انهم سكان جزيرة صغيرة نزعة خيالية , مهما يكن رأي القارىء في التيار القومي او الايدولوجي للمنطقة , فهذه الرواية ممتعة جداً و ابطالها مميزون , تقيمي للعمل 5/5 و انصح بقراءة العمل بشدة .
  
  
  مقتطفات من رواية الحرية او الموت للكاتب نيكوس كازانتزاكي
  ---------------
  اه لو استطيع ان ادك هذه الحوائط من حولي لتصبح الدنيا اكثر اتساعا
  ----------
  افعل ما تؤمن به والى الجحيم كل شيء مهما كانت العواقب
  ------------
  الموت حق يا اماه .. كلنا سنموت يوما ما .. فلنمت الان دون ان نلوث شرفنا
  -----------
  يالسعادتي حين اقتل في سبيل ان يتحرر قومي
  -------
  لو انك اصبحت حذرا فسواء اذا ان تحيا او تموت
  -----------
  ان ساعة واحد في ظل الحرية افضل من اربعين سنة من العبودية والحرمان
  --------
  ان ذبابة ذات اصرار او عزيمة تستطيع ان تصبح في قوة الثور
  -------
  ان الرجولة هي الروح وليست الجسد
  -------
  ثبتوا اقدامكم فوق الارض التي سوف تأكلنا يوما ما
  ----------
  ان الحرية بذرة وان هذه البذرة لا تنمو بالماء وانما بالدماء وحدها تنمو وتترعرع
  ----------
  في الحرب لا يهلك المرء بدون هدف
  ---------
  لقد جعلني الله ذئبا فأكلت النعاج ولو جعلني حملا لكانت اكلتني الذئاب هكذا خلقت الدنيا
  ------------
  كان اجدادنا رجالا حقا .. كانوا جبابرة .. ولم يكونوا مثلنا كالديدان .. وهكذا كان نساؤهم ايضا .. بل لعلهن كن اكثر منهم توحشاً .. آه .. لكم تنحدر طبيعة الرجل مع الزمان .. تنحدر الى الشيطان !
  ------
  ايها التافه .. ان الحياة كلها متاعب .. وليس يريح المرء سوى الموت
  ----
  أيها الاجداد فلتظلوا داخل حفركم في الارض ! اما انا فحي .. أنا قائد .. لا تصرخوا في وجهي !
  ----
  ابك يا امرأة ابك نفسك وخففي عن قلبك .. انا ايضا اعولت وذرفت الدموع وخففت من قلبي
  ---
  حسبك .. حسبك .. سوف يؤذين عينيك يا امرأة .. الست أسفة عليها هاتان الجميلتان اللتان لم يخلق مثلهما في الدنيا
  ----
  نعم لقد بكيت على زوجتي .. فقد اغتالوها في فناء البيت انتقاما مني لان زوجها قائد .. وامتلأ الفناء بالدماء ! ولكن الامطار جاءت وغسلت الدماء .. وعادة الصخور مرة اخرى بيضاء
  ----
  هناك من الرجال من ينبغي ان يعطي شاربه لزوجته ويرتدي هو ملابسها !
  ----
  ان حياتك ليست ملكا لك .. انها ملك لمدينتك .. وقد تحتاج اليها قريبا
  ----
  ان الدماء لا تغسلها الماء يا أبي .. بل تغسلها الدماء مثلها
  -----
  
• 
  J.M. Hushour

  "Sins only began to bring real satisfaction when one was well and truly up to the neck in them."
  
  Kazantzakis, one of those genuine prose masters of the last century and one of the deepest sounders of the human soul, uses the backdrop of a failed 1889 Cretan uprising against its Ottoman rules as a backdrop against which to explore the fouler, bestial angles of our nature.
  K. was a child when this revolt occurred and his father, a certain Captain Michales (the Greek title of this novel), was apparently active in the fighting, so we can assume the author used a hefty dollop of reality in this often disturbing local folk tale. I say 'folk tale' because despite the heavy political and historical overtones, they never overwhelm the characters, who are all well-cared for here. The novel is essentially a kind of mythological exploration of how awful people can be and how the people enduring the awful people deal with it.
  Captain Michales is the central character here, and like K's Christ is flawed yet vehement. He forces other villagers into his basement for 6-day benders in holy weeks, taunts his blood-brother the Ottoman Nuri Bey and secretly lusts after the latter's wife.
  But Crete supplants all in his affections and when rebellion breaks out yet again, he heads for the hills with various brothers, sons, and nephews to harry the pasha's forces and murder people for no good reason.
  One of the things that stands out here, and this will sit well with anyone familiar with the welcome tropes of current arts, is that no one here is a very good person. The bystanders are good people, almost all women or the humbly religious, but the fiery partisans and their Ottoman counterparts, surprisingly often their friends, are demonic beasts who refuse to lay down their arms. As the fighting escalates and the inner turmoil of the characters rises to the fore, K. makes some nice shifts of perspective, from the deathbed denizen, the Captain's father, to the recently-returned nephew of Michales who has been in mainland Europe for years and married a Jewish woman.
  Troubling and poetic!